گروه‌های شبه‌نظامی متحد جمهوری اسلامی در عراق طی هفته‌های اخیر حملات موشکی و راکتی خود را به اسرائیل افزایش داده‌اند. این موضوع موجب نگرانی واشینگتن در خصوص احتمال انتقام‌جویی اسرائیل و تشدید تنش‌های منطقه‌ای شده است.
خبرگزاری رویترز روز سه‌شنبه ۱۵ خرداد در گزارشی نوشت این حملات اغلب از صدها کیلومتر دورتر انجام می‌شوند و به همین دلیل، مقام‌های غربی و کارشناسان اسرائیلی آن‌ها را در مقایسه با حملات نقطه‌ای گروه‌های حماس و حزب‌الله مهم به شمار نمی‌آورند. با این وجود، تعداد و پیچیدگی حملات گروه‌های مسلح عراقی رو به افزایش است.
بر اساس اظهارات مقامات آمریکایی و بیانیه‌های ارتش اسرائیل، دست‌کم دو مورد از این حملات به اهدافی در اسرائیل اصابت کرده‌اند و بسیاری نیز از سوی دفاع موشکی آمریکا و اسرائیل سرنگون شده‌اند.
از ماه مه میلادی استفاده از تسلیحات پیشرفته‌تری مانند موشک‌های کروز رو به افزایش است. این موضوع رهگیری و سرنگون کردن پرتابه‌ها را برای سیستم‌های پدافندی دشوارتر خواهد کرد.
مایک نایتز، عضو «انستیتو واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک» که این حملات را رصد می‌کند، به رویترز گفت: «به طور کلی، شدت و انواع سیستم‌های تسلیحاتی مورد استفاده به شدت افزایش یافته که کار اسرائیل را پیچیده‌تر و پر هزینه‌تر کرده است.»
گروه‌های مسلح عراقی از جمله کتائب حزب‌الله و نُجبا، به همراه سایر اعضای «محور مقاومت» که در زمره شبکه متحدان منطقه‌ای جمهوری اسلامی قرار می‌گیرند، مسئولیت این حملات را بر عهده گرفته‌اند.
آن‌ها هدف از این اقدامات را افزایش هزینه‌های ادامه جنگ در غزه برای اسرائیل عنوان کرده‌اند.
حسین الموسوی، سخنگوی گروه نُجبا در این زمینه گفت: «عملیات‌های انجام گرفته از سوی محور مقاومت، محدود به مرزهای زمانی یا مکانی نیست. ما به عنوان مقاومت تا زمانی که حق با ماست و نماینده اراده مردمی و رسمی هستیم، از عواقب این اقدامات هراسی نداریم.»
دولت عراق که تلاش می‌کند اتحاد خود را با واشینگتن و تهران متعادل نگه دارد، اگرچه به طور رسمی این حملات را تایید نمی‌کند اما ظاهرا توانایی یا اراده‌ای برای متوقف کردن آن‌ها نیز ندارد.
این موضوع نشان‌دهنده محدودیت‌های حوزه نفوذ محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق در یک دولت ائتلافی است که گروه‌های مسلح طرفدار جمهوری اسلامی بخشی از آن به شمار می‌رود.
این امر همچنین می‌تواند تلاش‌های عراق را برای جلب سرمایه‌گذاری‌های خارجی تضعیف کند.
عراق، اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و قانون سال ۲۰۲۲ این کشور، هرگونه تلاش برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل را جرم‌انگاری کرده است. در مقابل، اسرائیل عراق را کریدور اصلی انتقال تسلیحات از ایران به گروه‌هایی مانند حزب‌الله می‌داند.
ریشه گروه‌های مسلح عراقی به نبرد آن‌ها با نیروهای آمریکایی پس از سرنگونی صدام حسین در سال ۲۰۰۳ بازمی‌گردد. از آن زمان، آن‌ها حوزه نفوذ خود را گسترش داده‌اند.
آن‌ها همچنین در حمایت از بشار اسد به جنگ داخلی سوریه وارد شدند تا پایگاه‌هایی در نزدیکی مرز اسرائیل برپا کنند. یکی از این گروه‌ها همچنین مسئولیت حملات پهپادی به عربستان سعودی و امارات متحده عربی را در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ برعهده گرفت.
حملات این گروه‌ها به اسرائیل از مناطقی در جنوب بغداد و نزدیک مرز عراق و سوریه انجام می‌شود که تحت کنترل گروه‌های طرفدار جمهوری اسلامی است.
یک مقام ارشد محور مقاومت به شرط ناشناس ماندن هویتش، به رویترز گفت: «جمهوری اسلامی از مشارکت این گروه‌ها در نبرد علیه اسرائیل استقبال می‌کند درحالیکه همزمان از احتمال اشتباهات محاسباتی آن‌ها که منجر به تشدید تنش‌های منطقه‌ای شود، نگران است.»
این نگرانی تا حدی واقعیت دارد. حمله پهپادی در ژانویه که منجر به کشته‌شدن سه سرباز آمریکایی در پایگاه این کشور در اردن شد، خطر تشدید تنش‌ها را افزایش داد.
منابع ایرانی و عراقی در آن زمان به رویترز گفتند که خطر تشدید تنش‌ها آنقدر جدی بود که فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران به بغداد سفر کرد تا از این گروه‌ها بخواهد حملاتشان را کاهش دهند.
در ادامه، اگرچه حملات به نیروهای آمریکایی متوقف شد اما این گروه‌ها توجه خود را به اسرائیل معطوف کردند.
یک مقام ارشد جمهوری اسلامی در گفت‌وگو با رویترز این رویکرد را بخشی از طرح حفظ فشار بر اسرائیل در جنگ غزه عنوان کرد. اما مقامات آمریکایی هشدار دادند ادامه این حملات، می‌تواند امنیت منطقه را با افزایش خطر درگیری‌های بزرگ به مخاطره بیندازد.
آن‌ها تاکید کردند برای دفاع از اسرائیل و حفظ امنیت، تردیدی در اقدام نظامی نخواهند داشت.
عراق در گذشته نیز تهدیدی برای اسرائیل بود. به ویژه در جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ که صدام حسین رگباری از موشک‌های اسکاد را به سمت تل‌آویو و حیفا شلیک کرد.
در آن زمان، واشینگتن مانع از انتقام‌جویی اسرائیل شد تا ائتلاف تحت رهبری ایالات متحده، از جمله ارتش‌های عربی که برای بیرون راندن نیروهای عراقی از کویت گرد هم آمده بودند، تضعیف نشود.
پس از آغاز حمله شبه‌نظامیان حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر سال گذشته و تشدید جنگ در غزه، گروه‌های مسلح شیعه عراقی همانند دیگر گروه‌های طرفدار جمهوری اسلامی، متعهد شدند در همبستگی با فلسطینی‌ها حملاتی را انجام دهند.
آن‌ها در ابتدا عمدتا نیروهای آمریکایی مستقر در عراق و سوریه را هدف قرار دادند. اما در دوم نوامبر ۲۰۲۳ مسئولیت اولین حمله خود به اسرائیل را به عهده گرفتند.
تعداد این حملات ادعایی در ماه‌های بعد از چهار مورد در ماه فوریه به ۱۷ مورد در مارس و دست‌کم یک مورد روزانه طی ماه می افزایش یافت. اگرچه مقامات آمریکایی و منابعی در محور مقاومت می‌گویند مطمئن نیستند که همه این موارد ادعایی، واقعی باشند.
این حملات اغلب با انتشار ویدیوهایی در رسانه‌های اجتماعی همراه است که مدعی نمایش شلیک پرتابه‌ها از مناطق بیابانی دوردست در عراق به همراه غریو شعارهای مذهبی شیعی است.
رویترز نتوانسته است تاریخ دقیق یا مکان ضبط این ویدیوها را تایید کند.
اسرائیل به ندرت در مورد عملیاتش در کشورهای همسایه اظهارنظر می‌کند اما گمان می‌رود که پیش از این در سال ۲۰۱۹ به گروه‌های طرفدار جمهوری اسلامی در عراق حمله کرده باشد.
در آن زمان، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل گفت که به ارتش «آزادی عمل» داده شده تا در راستای «خنثی کردن برنامه‌های ایران» اقدام کند.
مقامات اسرائیلی دست‌کم اصابت دو پرتابه به شهر ایلات را که گفته می‌شود از عراق شلیک شده بودند، تایید کرده‌اند.
ارتش اسرائیل همچنین از رهگیری تعداد زیادی پرتابه خبر داده است که «از شرق» و به طور عمده از خاک عراق پرتاب شده‌اند.
عاموس یادلین، ژنرال بازنشسته از نیروی هوایی اسرائیل که پیش‌تر ریاست اطلاعات نظامی این کشور را برعهده داشت، سطح تهدید این حملات را «یک پله پایین‌تر» از حملات حزب‌الله یا حوثی‌ها ارزیابی می‌کند.
یک مقام دفاعی ایالات متحده نیز به شرط ناشناس ماندن هویتش به رویترز گفت که نیروهای این کشور موشک‌های شلیک شده از عراق به سوی اهدافی متفاوت در خاورمیانه را رهگیری کرده‌اند و تعداد این اقدامات افزایش یافته است.
به این ترتیب، حملات گروه‌های مسلح شیعه عراقی به اسرائیل در هفته‌های اخیر افزایش یافته است.
افزایش حملات گروه‌های مسلح شیعه عراقی به اسرائیل، نگرانی‌هایی را در واشینگتن و برخی متحدان جمهوری اسلامی درباره احتمال تلافی از سوی اسرائیل و تشدید تنش‌های منطقه‌ای برانگیخته است.
هرچند این حملات در سطح تهدیدات گروه‌هایی مانند حماس و حزب‌الله ارزیابی نمی‌شوند اما افزایش تعداد و پیچیدگی آن‌ها قابل توجه بوده و احتمال واکنش نظامی از سوی آمریکا و اسرائیل را افزایش می‌دهد.