چهل‌ودومین جشنواره فیلم فجر در شرایطی در حال برگزاری است که سینماگران شاخص و برجسته ایران از حضور در آن خودداری کرده‌اند. این رویداد در روزهای ابتدایی‌اش با حاشیه‌هایی همچون حضور فیلم‌هایی بسیار بی‌کیفیت و انتقادها و فریادهای الناز شاکردوست همراه شد.
شاکردوست: این جشنواره نیست، جنگ فرهنگی است
الناز شاکردوست، بازیگر فیلم بی‌بدن، شامگاه پنج‌شنبه ۱۲ بهمن با حضور در پردیس کوروش به نحوه برگزاری این دوره از جشنواره فیلم فجر و حضور نداشتن فیلمش در بخش سودای سیمرغ اعتراض کرد.
او پس از پایان اکران فیلم بی‌بدن روی صحنه رفت و خطاب به حاضران گفت: «من هم مثل شما بلیت خریدم که اینجا باشم چون حضور من برای داشتن هر تریبونی در جشنواره فجر خط خورده است .... عادت کردم که صدایم به هیچ جا نرسد.»
شاکردوست در ادامه با اشاره به راه‌اندازی بخش نگاه نو از سوی دست‌اندرکاران جشنواره فیلم فجر گفت: «فیلم‌هایی را که هیچ دلیلی برای حذفشان ندارند در این بخش می‌گذارند تا زنده به گورشان کنند»
ویدیوهایی که از صحبت‌های این بازیگر سینما منتشر شده نشان می‌دهد ظاهرا عده‌ای در تلاش برای دور کردن او در صحنه هستند و شاکردوست در ادامه فریاد می‌زند: «نمی‌توانید من را به زور ببرید، من بلیت خریده‌ام.»
در اواخر ویدیو نیز او فیلم فجر را نه جشنواره بلکه جنگ فرهنگی توصیف کرد.
پیش از آن اخباری از حاشیه‌های چهل‌ودومین جشنواره فیلم فجر منتشر شد که حضور فیلم‌های بسیار بی‌کیفیت در روز نخست اکران، بخشی از آن بود.
کیفیت پایین فیلم‌های بخش مسابقه و غیبت چهره‌های سرشناس
شکار حلزون، به نویسندگی و کارگردانی محسن جسور، فیلمی بود که شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی و منتقدان و روزنامه‌نگاران درباره‌اش نوشتند و تاکید کردند به خاطر کیفیت پایین بازی‌ها و کلیشه‌ای بودن داستان، از همان ابتدای اکران در کاخ جشنواره، با قهقهه‌های مخاطبان روبه‌رو شده است.
بر اساس این گزارش‌ها، شمار زیادی از خبرنگاران از اواسط فیلم سالن را ترک کردند.
فیلم دو روز دیرتر، به کارگردانی اصغر نعیمی نیز با انتقادهایی مشابه درباره کیفیت پایین مواجه شد.
در نشست خبری این فیلم هیچ‌یک از بازیگران و عوامل اصلی آن حضور نداشتند.
نعیمی در واکنش به این اتفاق گفت عوامل فیلم با جشنواره فیلم فجر قهر نکرده‌اند: «دو بازیگر اصلی کار پردیس احمدیه و سینا مهراد و مدیر فیلمبرداری، خارج از کشورند. فرهاد آییش هم اجرای تئاتر داشت و ناگزیر خانه جشنواره را ترک کرد.»
این فیلم محصول دولتی سه ارگان از جمله بنیاد روایت فتح است با هدف تبلیغ فرزندآوری.
نشست خبری این فیلم تنها رویدادی نبود که بازیگران سرشناس از حضو در آن خودداری کردند. شامگاه چهارشنبه ۱۱ بهمن مراسم افتتاحیه جشنواره بدون حضور چهره‌های سینمایی شناخته شده برگزار شد.
دوره پیشین جشنواره فیلم فجر نیز که با اوج سرکوب خشونت‌بار خیزش انقلابی ایرانیان همراه بود، از سوی بسیاری از سینماگران برجسته در رشته‌های مختلف تحریم شد.
این تحریم‌ها باعث شد جدول آثار بخش مسابقه عمدتا خالی از نام‌های آشنا و چهره‌های مطرح باشد.
پیش‌تر گزارش‌هایی درباره غیبت فیلم‌هایی از هنرمندان سرشناس در بخش مسابقه جشنواره چهل و دوم فجر منتشر شده بود.
فیلم‌هایی به کارگردانی مهران مدیری، رامبد جوان، بهرام افشاری، پرویز شهبازی، مجید توکلی و سعید سهیلی به دلیل خودداری فیلمسازان از شرکت در جشنواره یا رد شدن از سوی هیات انتخاب و ممیزی، در این رویداد حضور ندارند.
انتقاد از برخورد جمهوری اسلامی با کراوات و روسری
برخلاف دوره‌های پیشین که تصاویر بازیگران با پوشش‌های متنوع در فرش قرمز و برنامه‌های دیگر کاخ جشنواره خبرساز می‌شد، از دو روز نخست این رویداد تصاویر نسبتا اندکی مخابره شده است که برخی آن را به اعمال قوانین سختگیرانه‌تر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه پوشش نسبت داده‌اند.
این موضوع انتقاد پرویز شیخ‌طادی، کارگردان سینما و تلویزیون را در مراسم بزرگداشتش به دنبال داشت.
او در مراسم افتتاحیه جشنواره فیلم فجر به انتقاد از سیاست‌های جمهوری اسلامی در برخورد با کراوات، دستگاه پخش ویدیو و دیش‌های ماهواره پرداخت و با نشان دادن یک کراوات، گفت آن را برای محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هدیه آورده است.
شیخ‌طادی در ادامه یک روسری از جیبش درآورد و گفت: «من از دوستان فقط این خواهش را دارم که بیش از این خسارت نزنید. بیش از این خسارت نزنیم به روسری. این چهره حزب‌الهی نیست. اخلاق پیامبری این نیست. به خدا نیست که بگیریم و ببندیم، ماشین‌ها را توقیف کنیم ....»
نبود بزرگداشت یا نشانه‌ای از داریوش مهرجویی، سینماگری که همراه همسرش در شامگاه ۲۲ مهر با ضربات متعدد چاقو به قتل رسیدند در جشنواره، از دیگر مواردی است که برخی به آن انتقاد کردند.