کشورهای عضو گروه ۲۰ در بیانیه روز شنبه خود در حاشیه اجلاس هند، از محکوم کردن روسیه به دلیل جنگ در اوکراین اجتناب کردند، اما در عین‌حال از همه کشورها خواستند تا از توسل به زور برای تصرف دیگر سرزمین‌ها خودداری کنند.
بیانیه‌ای غافلگیرکننده در مورد جنگ اوکراین
خبرگزاری رویترز در گزارشی این بیانیه را «غافلگیرکننده» توصیف کرد. چرا که این گروه از مدت‌ها پیش درباره موضع‌گیری بر سر جنگ اوکراین و محکوم کردن روسیه در قطعنامه پایانی اجلاس، به دو گروه تقسیم شده بودند.
در یک طرف این اختلاف، چین به‌عنوان مخالف بزرگ محکوم کردن روسیه قرار داشت و در طرف دیگر، کشورهای غربی و گروه هفت خواهان اجماع کامل گروه ۲۰ بر محکوم کردن جنگ اوکراین بودند.
درحالی‌که روسای جمهور چین و روسیه غایبان بزرگ اجلاس گروه ۲۰ در دهلی‌نو بودند، بیانیه ظهر روز شنبه ۱۸ شهریور نشان داد که برتری نسبی را در این اختلاف نظر کسب کرده‌اند.
کشورهای عضو گروه ۲۰ در بیانیه خود تایید کردند که این اجلاس نه بستری برای مسائل ژئوپلیتیک، بلکه تاثیرگذاری بر اقتصاد جهانی است.
این بیانیه با اشاره به جنگ در اوکراین، بدون نام بردن از روسیه تاکید کرد که همه کشورها باید از تهدید یا استفاده از زور برای به دست آوردن قلمرو، به نحوی که ناقض تمامیت ارضی و حاکمیت یا استقلال سیاسی هر کشوری باشد، خودداری کنند.
کشورهای عضو گروه همچنین تاکید کردند که دیدگاه‌ها و ارزیابی‌های متفاوتی از وضعیت جنگ اوکراین وجود داشت با این‌حال استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح‌های هسته‌ای در این زمینه «غیرقابل قبول» است.
غیبت معنادار چین و روسیه
هجدهمین اجلاس رهبران گروه ۲۰ با شعار «یک زمین، یک خانواده، یک آینده» در دهلی‌نو در حال برگزاری است.
آرژانتین، استرالیا، برزیل، کانادا، چین، فرانسه، آلمان، هند، اندونزی، ایتالیا، ژاپن، کره جنوبی، مکزیک، روسیه، عربستان سعودی، آفریقای جنوبی، ترکیه، انگلیس و آمریکا اعضای این گروه هستند.
اما هند که ریاست دوره‌ای این گروه را بر عهده دارد از رهبران بنگلادش، هلند، نیجریه، مصر، جمهوری موریس، عمان، سنگاپور، اسپانیا و امارات متحده عربی هم برای شرکت در این اجلاس دعوت کرده است.
شی جینپینگ و ولادیمیر پوتین غایبان بزرگ این نشست هستند و به جای آنها نخست‌وزیر چین و وزیر خارجه روسیه ریاست هیات دیپلماتیک کشور خود را به عهده دارند.
به نظر می‌رسد غیبت رییس‌جمهوری چین در این نشست به دلیل انتقاد او به رویکرد هند در انتخاب محل میزبانی دو اجلاس پیشین این گروه باشد؛ یعنی «آروناچال پرادش» و «کشمیر» هند که چین و پاکستان مدعی مالکیت آنها هستند.
همچنین گمانه‌زنی‌هایی به ویژه از سوی مقام‌های آمریکایی وجود دارد مبنی بر اینکه چین به نفع گروه‌هایی چون «بریکس» که در آن دست بالا را دارد، می‌خواهد از گروه ۲۰ کناره‌گیری کند.
بریکس که پیش‌تر شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی بود به تازگی با افزودن شش عضو دیگر یعنی عربستان سعودی، ایران، اتیوپی، مصر، آرژانتین و امارات متحده عربی موافقت کرده است.
اتحادیه آفریقا عضو گروه ۲۰ شد
از جمله اتفاقات مهم اجلاس سران گروه ۲۰ در روز شنبه این بود که با اعطای عضویت دائمی به اتحادیه آفریقا موافقت شد و از این پس این نهاد قاره‌ای که متشکل از ۵۵ کشور عضو است، در این گروه وضعیتی مشابه اتحادیه اروپا پیدا می‌کند.
در این نشست که برای نخستین‌بار در هند برگزار شده، ناراندرا مودی، نخست‌وزیر این کشور خواهان کاهش اختلافات میان کشورها با هدف تقویت توسعه پایدار و افزایش روابط کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه شد.
در این نشست همچنین قرار است تقویت همکاری‌های اقتصادی، بررسی مخاطرات احتمالی در زمینه‌های انرژی و تامین امنیت غذایی و مساله گرمایش کره زمین بررسی شود؛ موضوعاتی که در بیانیه ظهر شنبه این گروه نیز بازتاب داشت.
در بخشی از بیانیه گروه ۲۰، به مساله تغییر آب و هوا پرداخته و بر ضرورت تسریع تلاش‌ها در راستای کاهش تدریجی انرژی زغال سنگ و افزایش سرمایه‌گذاری جهانی برای تحقق اهداف توافق پاریس تاکید شد.
کشورهای عضو همچنین از روسیه و اوکراین خواستند تا از تحویل فوری و بدون مانع غلات، مواد غذایی و نهاده‌ها از این دو کشور درگیر در جنگ، اطمینان حاصل کنند.
آنها همچنین با تاکید بر اهمیت حفظ امنیت غذایی و انرژی، خواستار توقف تخریب نظامی یا سایر حملات به زیرساخت‌های مربوطه شدند.
رویترز در همین زمینه خبر داد که رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه در این اجلاس با فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر ژاپن درباره احیای توافق انتقال غلات اوکراین گفت‌و‌گو کرده است.
در این اجلاس همچنین جان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی آمریکا اعلام کرد که یادداشت تفاهم برای اتصال کشورهای خاورمیانه از طریق راه آهن به یکدیگر و اتصال آنها به هند از طریق بندر، بین اتحادیه اروپا، هند، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ایالات متحده و سایر شرکای گروه ۲۰ امضا خواهد شد.
تاکید هند بر تغییر نام خود به بهارات
از جمله حواشی مربوط به این اجلاس هم تغییر نام رسمی هند در سخنرانی‌های رییس‌جمهوری و نخست‌وزیر این کشور بود.
ناراندا مودی در سخنرانی آغازین خود در نشست جی ۲۰ برای نامیدن کشورش به جای هنداز عنوان جایگزین «بهارات» استفاده کرد که بنا بر گزارش رویترز، گمانه‌زنی‌ها را درباره تغییر نام این کشور افزایش می‌دهد.
«بهارات»، «بهاراتا» و «هندوستان»، نام‌های قدیمی این کشور پیش از دوران استعمار آن از سوی اروپاییان است، اما در مراجع بین‌المللی نام رسمی آن یعنی «هندوستان» به کار می‌رود.
با این حال، دروپادی مورمو، رییس‌جمهوری این کشور به تازگی در ضیافت شام استقبال از رهبران جی۲۰ از خود به عنوان «رییس‌جمهور بهارات» یاد کرد و مودی نیز در پلاکاردی که امروز مقابل خود قرار داده بود نام کشورش را «بهارات» ذکر کرد.
بر اساس گزارش رویترز، حامیان نام بهارات می‌گویند «ایندیا» نامی بود که از سوی استعمارگران انگلیسی پیشنهاد شد، اما تاریخ‌دانان معتقدند که پیشینه این نام به قرن‌ها پیش از سلطه استعمارگران برمی‌گردد.
در مقابل، رقبای مودی می‌گویند این تغییر با اصرار ائتلاف اپوزیسیون جدید انجام شده است که در ژوئیه با مشارکت ۲۸ حزب برای رقابت با حزب بی‌جی‌پی در انتخابات پارلمانی سال بعد این کشور تشکیل شد و «ائتلاف فراگیر توسعه ملی هند» نام گرفت.
گروه ۲۰ یک مجمع بین دولتی با تمرکز عمده بر مسائل اقتصادی و متشکل از ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان برابر با حدود ۶۰ درصد از جمعیت کره زمین است که ۸۵ درصد از رشد جهانی اقتصاد و ۷۵ درصد از بازرگانی دنیا را در دست دارد.
قرار است ریاست دوره‌ای گروه ۲۰ را در سال ۲۰۲۴ برزیل و در سال ۲۰۲۵ آفریقای جنوبی بر عهده داشته باشند.