تام توگندات، وزیر امنیت سابق بریتانیا به روزنامه گاردین گفت کشته شدن قاسم سلیمانی به دستور دونالد ترامپ، زنجیره وقایعی را آغاز کرد که به تحولات سوریه انجامید. او گفت بحران داخلی سپاه پاسداران پس از سقوط دولت بشار اسد، به سرنگونی جمهوری اسلامی منجر خواهد شد.
توگندات که رییس پیشین کمیته روابط خارجی پارلمان بریتانیا و عضو فعلی مجلس از حزب محافظه‌کار است، تاکید کرد کشته شدن سلیمانی، ماهیت جمهوی اسلامی را به‌عنوان «طبلی تو خالی» آشکار ساخت.
او در یک پیش‌بینی گفت حکومت ایران طی چند سال آینده سقوط خواهد کرد.
به گفته توگندات، سلیمانی نقشی کلیدی در استفاده از سوریه و عراق به‌عنوان پایگاهی برای عقب راندن داعش و تثبیت منافع جمهوری اسلامی در هر دو کشور داشت و مرگ او تبدیل به یک نقطه عطف شد.
سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران بود که روز ۱۳ دی سال ۱۳۹۸ با حملات هوایی نیروهای آمریکایی در فرودگاه بغداد کشته شد.
توگندات با اشاره به «نقش بسیار محوری و تعیین‌کننده سلیمانی»، گفت او تمام روابط و توافقات منطقه‌ای را در ذهن خود داشت و افزود که پس از مرگش، برای او جانشینی تعیین کردند اما در واقعیت، هیچ‌کس نمی‌توانست جایگزین روابط شخصی ۲۰ ساله‌ای شود که سلیمانی برقرار کرده بود.
نماینده مجلس بریتانیا تاکید کرد: «این همان جایی است که همه چیز شروع به از هم پاشیدن کرد. بنابراین با این که می‌دانم این دیدگاه محبوب نیست اما باید بگویم ترامپ عملا ماشه‌ای را کشید که آغازگر سقوط دولت اسد بود.»
او بحران درون سپاه پاسداران را نیز نتیجه از دست دادن سوریه دانست و گفت: «اعضای جوان سپاه پاسداران درباره دو نکته صحبت می‌کنند؛ اول این که معتقدند نسل قدیمی فاسد و بی‌کفایت است و برای همین حزب‌الله به حال خود رها شده و شکست خورده است. از همین رو، متحدان قدیمی مانند اسد سقوط کرده‌اند.»
توگندات گفت این شایعه پخش شده که علی خامنه‌ای و دولت مسعود پزشکیان می‌خواهند با آمریکایی‌ها گفت‌وگو کنند تا راهی برای خروج از وضعیت فعلی پیدا کرده و شاید بتوانند دوام بیاورند اما نیروهای جوان سپاه پاسداران می‌گویند که «هیچ‌کس نمی‌تواند با قاتلان قاسم سلیمانی مذاکره کند».
از زمان مرگ سلیمانی، مقام‌های جمهوری اسلامی از جمله شخص خامنه‌ای بارها وعده گرفتن «انتقام سخت» از «آمران» و کسانی را داده‌اند که در کشتن او دست داشته‌اند.
در جدیدترین نمونه، ایرج مسجدی، معاون هماهنگ کننده نیروی قدس سپاه پاسداران در مراسم پنجمین سالگرد کشته شدن سلیمانی گفت ترامپ دستور مرگ او را صادر کرد و به همین دلیل باید «تقاص» پس بدهد و محاکمه شود.
خامنه‌ای هم دی ۱۴۰۰ در حالی ترامپ را تهدید به «تقاص» کرد که یک سال پیش از آن و در ۲۶ آذر ۹۹ نیز گفته بود: «باید انتقام پس دهند و این انتقام در هر زمانی که ممکن باشد قطعی است.»
با وجود این تهدیدات، مقام‌های جمهوری اسلامی در ماه‌های گذشته اتهام تلاش برای ترور ترامپ را تکذیب کرده‌اند.
توگندات مخالف توافق هسته‌ای اولیه با تهران در سال ۲۰۱۵ میلادی بود و به‌عنوان وزیر امنیت بریتانیا، از قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی حمایت می‌کرد.
او گفت: «اکنون دیگر دوران قدیم مرده، توهمات قدیمی از بین رفته و عوامل مختلفی در حال پایان دادن به آن هستند. گمان می‌کنم جمهوری اسلامی نیز طی چند سال آینده سقوط خواهد کرد. بنابراین فکر می‌کنم فرصتی واقعی برای گسترش آزادی فراهم شده است.»
به گفته این مقام بریتانیایی، اگر سوریه در مسیر درستی قرار بگیرد می‌تواند ظرف یک دهه نه‌تنها به نقطه ثبات، بلکه به قدرت اقتصادی فوق‌العاده در خاورمیانه تبدیل شود.
توگندات در عین حال هشدار داد خطرات قابل توجهی در سوریه وجود دارد زیرا این کشور میان گروه‌های کُرد و گروه اسلام‌گرای سنی تحریر الشام برای کسب نفوذ تقسیم شده است.
او همچنین غرب و از جمله آمریکا را به نداشتن یک استراتژی بلندمدت در خاورمیانه متهم کرد و گفت غربی‌ها در مقاطع مختلف تصمیم‌گیری، «ضعف نشان دادند و بی‌ثباتی خود را به نمایش گذاشتند».