«تلسکوپ بسیار بزرگ» یا «ای‌ال‌تی» در سال ۲۰۲۸ کار خود را آغاز خواهد کرد و به یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای بشر در علم تبدیل خواهد شد. آینه اصلی این تلسکوپ چهار برابر یک زمین تنیس و توان جمع آوری نور آن ۴۰ بار بیشتر از تلسکوپ فضایی جیمز وب است.
به گزارش ای‌بی‌سی نیوز این تلسکوپ پس از بهره‌برداری به عنوان قدرتمندترین تلسکوپ نوری جهان شناخته خواهد شد.
به گفته داویده دیانا، یکی از مدیران پروژه ای‌ال‌تی، این تلسکوپ نه تنها یک سازه عظیم، بلکه یک ابزار علمی بسیار حساس است. او با تاکید بر اینکه برای چنین پروژه‌ای همه چیز باید بی‌نقص کار کند، گفت: «ما در حال فشار آوردن به مرزهای فعلی مهندسی هستیم.»
مشخصات تلسکوپ ای‌ال‌تی
گنبد رصدخانه این تلسکوپ ۷۴ متر (۲۲ طبقه) ارتفاع دارد و قطر آن به ۸۷ متر می‌رسد. وزن این سازه غول‌پیکر ۶۰۰۰ تن است و قابلیت چرخش تا یک و نیم دور کامل را دارد.
درون این گنبد، تلسکوپی با آینه اصلی ۳۹ متری قرار می‌گیرد که تقریبا چهار برابر یک زمین تنیس است.
آینه این تلسکوپ حاصل ترکیب ۷۹۸ پنل شش‌ضلعی است؛ که به‌صورت مستقل و با دقت میکروسکوپی، بر روی لایه‌ای به ضخامت یک تار مو از روغن می‌لغزد. هر پنل به پیستون‌ها و حسگرهای دقیق مجهز است تا شکل دقیق سهمی‌وار آینه حفظ شود.
مکان بی‌نظیر برای رصد کیهان
از آنجایی که این تلسکوپ در منطقه‌ای زلزله‌خیز قرار دارد، سازندگان آن از سیستم‌های لرزه‌نگاری پیشرفته‌ای استفاده کرده‌اند تا از این سازه ۲/۴ میلیارد دلاری در برابر زلزله‌های قوی شیلی محافظت کنند.
ساختمان این تلسکوپ در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا در قلب صحرای آتاکاما در این کشور و در نزدیکی تلسکوپ وی‌ال‌تی واقع شده است.
موفقیت این تلسکوپ تا حد زیادی به محل قرارگیری آن بستگی دارد. این منطقه به دلیل خشکی فوق‌العاده و تاریکی کامل، یکی از بهترین مکان‌های جهان برای رصد آسمان به شمار می‌رود.
پیشرفتی انقلابی در علم نجوم
توانایی این تلسکوپ در جذب نور ۴۰ برابر بیشتر از تلسکوپ فضایی جیمز و ۱۵ برابر بیشتر از تلسکوپ‌های کنونی زمین است؛ سازندگان ای‌ال‌تی وعده داده‌اند این تلسکوپ مشاهداتی با دقت و جزییاتی بی‌سابقه ارائه دهد.
ای‌ال‌تی با استفاده از فناوری‌ها پیشرفته می‌تواند لرزش‌های جو زمین را با استفاده از پرتوهای لیزری از بین ببرد و به این ترتیب تصاویری با وضوحی بی‌نظیر از کهکشان‌ها و سیارات دوردست ثبت کند.
کشف سیارات فرازمینی
یکی از اهداف کلیدی ای‌ال‌تی شناسایی سیارات مشابه زمین در کهکشان‌های نزدیک است.
متیو کولس، ستاره‌شناس دانشگاه ملی استرالیا درباره انتظارات خود از این تلسکوپ گفت: «برای اولین بار باید بتوانیم سیارات شبیه به زمین را در مدارهایی مشابه مدار زمین در اطراف ستارگانی مشابه خورشیدمان شناسایی کنیم. این کشف نه تنها می‌تواند دانش ما را از جهان‌های فرازمینی متحول کند، بلکه به ما این امکان را می‌دهد که به دنبال نشانه‌هایی از حیات در سیارات دیگر باشیم.»
رصدخانه‌های رقیب
در حالی که ای‌ال‌تی به سمت تکمیل پیش می‌رود، دیگر پروژه‌های تلسکوپی غول‌پیکر با چالش‌های بزرگی مواجه‌اند. تلسکوپ غول‌پیکر ماژلان که قرار است در نزدیکی ای‌ال‌تی در شیلی ساخته شود، هنوز در مراحل ابتدایی ساخت قرار دارد و در حال تلاش برای دریافت بودجه است.
تلسکوپ سی‌متری که در هاوایی قرار داشت هم با اعتراضات شدید بومیان هاوایی روبه‌رو شده و احتمالا مجبور به تغییر مکان می‌شود.
در این میان، سازمان فضایی اروپا با حمایت ۱۶ کشور عضو خود به مسیر ساخت ای‌ال‌تی با موفقیت ادامه می‌دهد.
با تکمیل این تلسکوپ غول‌پیکر، جهان منتظر خواهد بود تا دریچه‌ای جدید به سوی کیهان باز شود؛ دریچه‌ای که شاید پاسخ برخی از بزرگترین سوالات بشر درباره جهان و حیات را بدهد.