سران کشورهای عضو ناتو با انتشار بیانیه‌ای تاکید کردند که همچنان روسیه را مهم‌ترین و مستقیم‌ترین تهدید برای خود می‌دانند. آنها همچنین با انتقاد از چین و تاکید بر حمایت از اوکراین، بی‌ثباتی در آفریقا و خاورمیانه و از جمله اقدامات جمهوری اسلامی را به زیان خود و شرکای ناتو دانستند.
در بیانیه رهبران کشورهای عضو ناتو، که روز چهارشنبه ۲۰ تیر در دومین روز نشست سران ناتو در واشینگتن صادر شد، در چند نوبت از جمهوری اسلامی نام برده و تاکید شده است که اقدامات حکومت حاکم بر ایران خطری برای ناتو و شرکای این پیمان نظامی است.
در این بیانیه از جمله همکاری‌های نظامی جمهوری اسلامی و روسیه و ارسال پهپاد و موشک بالستیک از سوی جمهوری اسلامی به روسیه محکوم شده است.
به گفته رهبران کشورهای عضو ناتو، «بلاروس، جمهوری دموکراتیک خلق کره و ایران با ارائه حمایت نظامی مستقیم از روسیه از جمله مهمات و پهپاد به جنگ تجاوزکارانه روسیه علیه اوکراین دامن می‌زنند.»
در بیانیه ناتو هشدا داده شده است: «هرگونه انتقال موشک‌های بالستیک و فناوری‌های مرتبط از سوی ایران به روسیه، نشان‌دهنده تشدید شدید تنش است.»
دفاع از اوکراین و انتقاد از روسیه و چین و شرکای آنها
در این بیانیه گفته شده است: «ما، سران کشورها و دولت های اتحاد آتلانتیک شمالی، در واشینگتن گرد هم آمده‌ایم تا هفتاد و پنجمین سالگرد اتحاد خود را جشن بگیریم. ناتو که برای حفظ صلح شکل گرفته است، همچنان قوی ترین اتحاد تاریخ است. ما در برابر یک جنگ تجاوزکارانه وحشیانه در قاره اروپا و در زمان حساسی برای امنیت خود در اتحاد و همبستگی ایستاده‌ایم.»
رهبران کشورهای عضو ناتو، در بیانیه مشترک خود ضمن استقبال از عضویت سوئد در این پیمان نظامی به‌عنوان جدیدترین عضو، تعهد خود برای دفاع از یکدیگر، طبق ماده پنج معاهده واشینگتن را آهنین خواندند.
در پی حمله روسیه به اوکراین، فنلاند و سوئد به عضویت ناتو درآمدند. اوکراین نیز خواستار عضویت در این پیمان نظامی است، اما به نظر نمی‌رسد دست‌کم تا زمانی که جنگ در این کشور ادامه دارد، گامی عملی برای عضویت کی‌یف در ناتو برداشته شود.
در بیانیه رهبران کشورهای عضو ناتو، گفته شده است: «تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین، صلح و ثبات در منطقه یورو آتلانتیک را به هم ریخته و امنیت جهانی را به شدت تضعیف کرده است. روسیه همچنان مهم‌ترین و مستقیم‌ترین تهدید برای امنیت متفقین است. تروریسم، در همه اشکال و مظاهر آن، مستقیم‌ترین تهدید نامتقارن برای امنیت شهروندان ما و صلح و رفاه بین المللی است. تهدیدهایی که ما با آن روبه‌رو هستیم جهانی هستند و به یکدیگر گره خورده‌اند.»
در این بیانیه همچنین گفته شده است: «رقابت استراتژیک، بی‌ثباتی فراگیر و شوک‌های مکرر محیط امنیتی گسترده‌تر ما را مشخص می‌کند. درگیری، شکنندگی و بی‌ثباتی در آفریقا و خاورمیانه به‌طور مستقیما بر امنیت ما و شرکای ما تاثیر می گذارد. اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران بر امنیت یورو آتلانتیک تاثیر می‌گذارد.»
رهبران کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی همچنین به گسترش و تعمیق روابط چین و روسیه به‌تندی واکنش نشان دادند و این روابط را مایه نگرانی خود خواندند و گفتند: «تعمیق مشارکت استراتژیک بین روسیه و جمهوری خلق چین و تلاش‌های آنها برای تضعیف و تغییر شکل نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین، دلیلی برای نگرانی عمیق ماست. ما با تهدیدات ترکیبی، سایبری، فضایی و فعالیت‌های مخرب بازیگران دولتی و غیردولتی مواجه هستیم.»
در این بیانیه کشورهای عضو ناتو بار دیگر بر تخصیص دو درصد از تولید ناخالص ملی خود به تامین مخارج دفاعی سالانه از یک سو و بازسازی و نوسازی ساختار ناتو از سوی دیگر تاکید کردند.
رهبران کشورهای عضو ناتو در بیانیه مشترک خود شرحی از اقدامات انجام‌گرفته برای افزایش آمادگی نظامی جهت دفع هرگونه تهدید خارجی بالقوه علیه اعضا، آموزش نیروها و نوسازی تسلیحات از جمله برای مقابله با تهدیدهای موشکی ارائه کردند.
در این بیانیه همچنین بازدارندگی هسته‌ای سنگ بنای امنیت ناتو دانسته و گفته شده است: «هدف اساسی از قابلیت هسته‌ای ناتو حفظ صلح، جلوگیری از اجبار و جلوگیری از تجاوز است. تا زمانی که سلاح‌های هسته‌ای وجود داشته باشد، ناتو یک اتحاد هسته‌ای باقی خواهد ماند.»
کشورهای عضو ناتو در این بیانیه گفته‌اند: «موقعیت بازدارندگی و دفاعی ناتو مبتنی بر ترکیب مناسبی از قابلیت‌های دفاعی هسته‌ای، متعارف و موشکی است که با قابلیت‌های فضایی و سایبری تکمیل می‌شود. ما از ابزارهای نظامی و غیرنظامی به روشی متناسب، منسجم و یکپارچه برای جلوگیری از همه تهدیدها علیه امنیت خود استفاده خواهیم کرد و شیوه، زمان و حوزه پاسخ را خود انتخاب خواهیم کرد.»
در این بیانیه همچنین گفته شده است: «بازیگران دولتی و غیردولتی از اقدامات ترکیبی تهاجمی فزاینده‌ای علیه متفقین استفاده می‌کنند. ما به آماده سازی، بازدارندگی، دفاع در برابر و مقابله با تهدیدها و چالش‌های ترکیبی ادامه خواهیم داد. ما بار دیگر تاکید می‌کنیم که عملیات ترکیبی علیه متفقین می‌تواند به سطح یک حمله مسلحانه برسد و پیمان آتلانتیک شمالی را به واکنش بر اساس ماده پنج این پیمان وادارد.»
براساس ماده پنج، کشورهای عضو ناتو، حمله به هر یک از اعضا را حمله به خود تلقی می‌کنند و بر دفاع دسته‌جمعی در قبال هر حمله به اعضای خود تاکید می‌کنند.
در این بیانیه، ضمن دفاع همه‌جانبه از اوکراین، از روسیه به‌شدت انتقاد شده است. کشورهای عضو ناتو روسیه را به تلاش برای پیکربندی مجدد ساختار امنیتی یورو آتلانتیک متهم کرده و گفته‌اند: «تهدید همه جانبه‌ای که روسیه برای ناتو ایجاد می‌کند در دراز مدت ادامه خواهد داشت. ناتو به دنبال رویارویی نیست و هیچ تهدیدی برای روسیه ایجاد نمی‌کند. ما همچنان مایل به حفظ کانال‌های ارتباطی با مسکو برای کاهش خطر و جلوگیری از تشدید تنش هستیم.»
با این حال، در ادامه این بیانیه تاکید شده است: «ما لفاظی‌های غیرمسئولانه هسته‌ای و اقدامات روسیه از جمله استقرار اعلام‌شده تسلیحات هسته‌ای روسیه در بلاروس را محکوم می‌کنیم. روسیه اتکای خود را به سیستم‌های تسلیحات هسته‌ای افزایش داده و به تنوع بخشیدن به نیروهای هسته‌ای خود ادامه داده و تعهدات دیرینه کنترل تسلیحات را نقض کرده، یان آنها را به طور گزینشی اجرا کرده و یا از پیمان‌های موجود کناره گرفته است و بدین ترتیب ساختار جهانی کنترل تسلیحات، خلع سلاح و عدم اشاعه را تضعیف کرده است. ما با هرگونه قرار دادن تسلیحات هسته‌ای در مدار زمین که ناقض ماده چهار پیمان فضایی است و امنیت جهانی را به‌شدت تهدید می‌کند، مخالفیم. ما عمیقا از گزارش‌ها مبنی بر استفاده روسیه از تسلیحات شیمیایی علیه نیروهای اوکراینی نگران هستیم.»
در این بیانیه همچنین گفته شده است: «ما از همه کشورها می‌خواهیم که هیچ گونه کمکی به تجاوز روسیه نکنند. ما همه کسانی را که جنگ روسیه در اوکراین را تسهیل و در نتیجه طولانی می‌کنند، محکوم می‌کنیم.»
کشورهای عضو ناتو، از بلاروس، کره شمالی و جمهوری اسلامی به‌عنوان سه کشوری که به روسیه برای ادامه جنگ اوکراین کمک می‌کنند نام برده و گفته‌اند:«بلاروس با در دسترس قرار دادن قلمرو و زیرساخت‌های خود به فعال‌سازی این جنگ ادامه می‌دهد. جمهوری دموکراتیک خلق کره و ایران با ارائه حمایت نظامی مستقیم از روسیه از جمله مهمات و پهپاد به جنگ تجاوزکارانه روسیه علیه اوکراین دامن می‌زنند. هرگونه انتقال موشک‌های بالستیک و فناوری‌های مرتبط از سوی ایران به روسیه، نشان‌دهنده تشدید شدید تنش است.»
در این بیانیه همچنین از رویکردهای چین در عرصه سیاست خارجی، افزایش زرادخانه هسته‌ای و تلاش برای حضور در فضا انتقاد شده و از این کشور خواسته شده است در بحث‌های کاهش ریسک استراتژیک شرکت کند و ثبات را از طریق شفافیت ارتقا دهد.
در پایان این بیانیه مفصل، کشورهای عضو ناتو در پیوستی، بر تعهدات خود برای ارائه کمک‌های امنیتی بلندمدت به اوکراین تاکید کرده‌اند.