بر اساس گزارش سالانه سازمان بهداشت جهانی، در سال ۲۰۲۳، به‌رغم نیازهای روزافزون بشردوستانه ناشی از درگیری‌ها، تغییرات اقلیمی و شیوع بیماری‌ها، این سازمان دستاوردهایی چشمگیر در زمینه بهداشت عمومی داشته است.
این گزارش که پیش از هفتاد و هفتمین مجمع جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۴ (۲۷ می تا اول ژوئن) منتشر شد، ۹۶ درصد از دفاتر سازمان بهداشت جهانی را که شامل دستاوردهای ۱۷۴ کشور است پوشش می‌دهد و پیشرفت به سوی تامین اهداف و برخی چالش‌های موجود را برجسته می‌کند.
اهداف سه میلیاردی سازمان
دکتر تدروس آدهانوم گبریسوس، مدیرکل سازمان بهداشت جهانی، گفت: «جهان در مسیر رسیدن به بخش زیادی از اهداف برنامه سه میلیاردی و توسعه پایدار مرتبط با سلامت قرار دارد. هدف ما سرمایه‌گذاری بیشتر منابع در نقاطی است که بیشترین اهمیت را دارند.»
این گزارش نشان دهنده پیشرفت در چندین زمینه کلیدی از جمله جمعیت سالم‌تر، پوشش همگانی سلامت (UHC) و دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی در شرایط اضطراری است:
جمعیت سالم‌تر: روند کنونی نشان می‌دهد که احتمالا تا سال ۲۰۲۵، یک میلیارد نفر دیگر از سلامت و رفاه بهتر برخوردار می‌شوند که عمدتا از طریق بهبود کیفیت هوا، دسترسی به آب سالم، اقدامات بهداشتی و تندرستی حاصل می‌شود.
پوشش همگانی سلامت (UHC): بر اساس این گزارش ۳۰ درصد از کشورها در پوشش خدمات بهداشتی ضروری و ارائه حفاظت مالی پیشرفت داشته‌اند، این پیشرفت تا حد زیادی به دلیل افزایش پوشش خدمات بهداشتی در مقابله با اِچ‌آی‌وی است.
مراقبت‌های بهداشتی در شرایط اضطراری: اگرچه پوشش واکسیناسیون برای پاتوژن‌های با اولویت بالا نسبت به اختلالات ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ در سال‌های ۲۰۲۰-۲۰۲۱ بهبود یافته اما هنوز به سطح قبل از همه‌گیری بازنگشته است.
اولین اعتبار پرداخت شده از سوی «صندوق همه‌گیری» در سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۳۳۸ میلیون دلار آمریکا بود که به تامین بودجه ۳۷ کشور در پاسخ اولیه به رویدادهای حاد و افزایش عملیات بهداشتی نجات دهنده در بحران‌های طولانی مدت اختصاص یافت.
سازمان بهداشت جهانی با هدف افزایش قابلیت‌های توالی‌یابی ژنومی و تقویت سیستم‌های آزمایشگاهی و نظارتی در سرتاسر جهان به همکاری با کشورها و شرکای خود ادامه می‌دهد.
سایر نکات برجسته گزارش عبارتند از:
- تزریق اولین واکسن مالاریا در جهان، RTS، S/AS۰۱، به بیش از دو میلیون کودک در غنا، کنیا و مالاوی که باعث کاهش ۱۳ درصدی مرگ و میر در میان کودکان واجد شرایط واکسیناسیون شد.
- حذف حداقل یک بیماری استوایی نادیده گرفته شده توسط ۱۴ کشور در سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ (بنگلادش موفق به حذف دو بیماری شد).
- در دسترس قرار گرفتن اولین سیستم درمانی تمام خوراکی برای سل مقاوم به چند نوع دارو در سال ۲۰۲۲.
- به لطف ابتکار REPLACE سازمان بهداشت جهانی، کشورهایی که سیاست‌های حذف اسیدهای چرب ترانس تولید شده صنعتی را اجرا کرده‌اند به ۵۳ کشور رسید.
- دریافت درمان ضد رتروویروسی توسط بیش از ۷۵ درصد افراد مبتلا به اِچ‌آی‌وی که در بیشتر موارد به سرکوب ویروسی دست یافته‌اند، به این معنی که این افراد دیگر ناقل محسوب نمی‌شوند.
- کاهش مصرف دخانیات در ۱۵۰ کشور در حالی که ۵۶ کشور دیگر در مسیر دستیابی به هدف جهانی برای کاهش مصرف دخانیات تا سال ۲۰۲۵ هستند.
- توسعه برنامه‌های اقدام ملی چندبخشی در زمینه مقاومت ضد میکروبی در ۲۹ کشور دیگر در دوسالانه ۲۰۲۲-۲۰۲۳ که مجموع آن را به ۱۷۸ کشور رساند.
- معرفی واکسن ویروس پاپیلومای انسانی در ۲۵ کشور دیگر که تعداد کل کشورهای تحت پوشش این واکسن را از زمان راه اندازی آن توسط سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۰ به ۵۸ کشور رسانده‌است. این اقدام پس از فراخوان مدیرکل سازمان برای ریشه کن کردن سرطان دهانه رحم صورت گرفته‌است.
مسیر پیش روی سازمان بهداشت جهانی
این گزارش به نابرابری‌های قابل توجه در نتایج سلامت، اختلالات ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ و کمبود مداوم کادر بهداشت و درمان که نیازمند سرمایه‌گذاری در آموزش و اشتغال است، اشاره می‌کند.
راه‌اندازی مرکز داده‌های بهداشت جهانی، دسترسی کشورهای عضو به داده‌های بهداشتی و آمارهای ملی را ساده‌تر کرده‌است.
کشورهای عضو تعهد خود را به تامین مالی پایدار سازمان بهداشت جهانی نشان داده و مسیر را برای افزایش کمک‌های ارزیابی شده تا ۵۰ درصد از بودجه پایه مصوب ۲۰۲۲-۲۰۲۳ تا دوره دو سالانه ۲۰۳۰-۲۰۳۱ پذیرفته‌اند.