چرا بزرگسالان خاطرات دوران نوزادی خود را به یاد نمی‌آورند؟
پژوهشگران دانشگاه ییل دریافته‌اند که نوزادان از توانایی شکل‌دادن به خاطرات برخوردار هستند، اما ساز و کارهای مغزی مرتبط با بازیابی این خاطرات در بزرگسالی به‌درستی عمل نمی‌کنند.
آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید چرا هیچ خاطره‌ای از دوران نوزادی‌تان به یاد نمی‌آورید؟ مهم نیست چقدر تلاش کنید یا از والدین خود درباره آن دوران بپرسید، باز هم قادر به یادآوری خاطرات آن زمان نخواهید بود.
سی‌ان‌ان در گزارشی با اشاره به یافته‌های یک پژوهش جدید منتشرشده در مجله ساینس، توضیحی علمی برای این پدیده ارائه داده است.
بر اساس این پژوهش، مشکل اصلی نه فقدان خاطرات دوران نوزادی، بلکه ناتوانی مغز در دسترسی به این خاطرات در سال‌های بعدی زندگی است.
در این مطالعه که از سوی تیم تحقیقاتی دانشگاه ییل انجام شد، ۲۶ نوزاد در محدوده سنی ۴.۲ تا ۲۴.۹ ماهگی مورد بررسی قرار گرفتند.
پژوهشگران این نوزادان را به دو گروه سنی تقسیم کردند؛ گروه اول شامل نوزادان زیر ۱۲ ماه و گروه دوم شامل نوزادان ۱۲ تا ۲۴ ماهه بود.
رویکردی نوین برای آزمایش حافظه نوزادان
هدف اصلی این تحقیق، بررسی فعالیت بخش هیپوکامپ مغز بود که نقشی حیاتی در شکل‌گیری احساسات، حافظه و سیستم عصبی خودکار دارد.
به گفته نیک ترک-براون، استاد گروه روان‌شناسی دانشگاه ییل و سرپرست این پژوهش، هیپوکامپ ساختاری عمیق در مغز است که با روش‌های معمول قابل مشاهده نیست.
به همین دلیل، تیم پژوهشی ناچار شد رویکردی نوین برای انجام آزمایش‌های مربوط به حافظه نوزادان در دستگاه ام‌آر‌آی ابداع کند.
ترک-براون افزود در گذشته این‌گونه پژوهش‌ها معمولا زمانی انجام می‌شد که نوزادان خواب بودند، چرا که آن‌ها زیاد حرکت می‌کنند، توانایی دنبال‌کردن دستورالعمل‌ها را ندارند و مدت زمان تمرکزشان کوتاه است.
در این پژوهش، نوزادان درون دستگاه اف‌ام‌آر‌آی قرار گرفتند و مجموعه‌ای از تصاویر منحصر به فرد، هر یک به‌مدت دو ثانیه، به آن‌ها نشان داده شد.
پس از یک وقفه کوتاه، دو تصویر به‌طور هم‌زمان به نوزادان نشان داده می‌شد: یکی تصویری آشنا که پیش‌تر دیده بودند و دیگری تصویری جدید.
محققان با دنبال کردن حرکات چشم نوزادان، مدت زمان تمرکز آن‌ها روی هر تصویر را ثبت می‌کردند.
سیمونا گتی، استاد گروه روان‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا، گفت از بررسی حرکات چشم در صدها مطالعه درباره حافظه و دسته‌بندی نوزادان استفاده شده است.
او افزود نوزادان به‌طور معمول به آنچه برایشان جالب است، نگاه می‌کنند و پژوهشگران مدت‌هاست که از این رفتار طبیعی برای کسب اطلاعاتی درباره عملکرد حافظه بهره می‌برند.
نوع متفاوت ذخیره و پردازش اطلاعات در حافظه نوزادان
تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده حاکی از آن است که هیپوکامپ هنگام ثبت خاطرات در نوزادان بزرگتر (گروه ۱۲ تا ۲۴ ماهه) فعالیت بیشتری داشت.
علاوه بر این، تنها در نوزادان بزرگتر فعالیت قابل توجهی در قشر اوربیتوفرونتال مشاهده شد که نقشی کلیدی در تصمیم‌گیری و بازشناسی مرتبط با حافظه ایفا می‌کند.
لیلا داواچی، استاد گروه روان‌شناسی دانشگاه کلمبیا، گفت: «یکی از نکاتی که درباره حافظه بزرگسالان آموخته‌ایم، این است که مغز بزرگسالان معمولا اطلاعاتی را ثبت و ذخیره می‌کند که برای تجربیات شخصی افراد مهم و معنادار باشد.»
به گفته او، نکته شگفت‌انگیز این پژوهش، اثبات فعالیت رمزگذاری هیپوکامپ در نوزادان حتی برای محرک‌هایی است که چندان مهم یا معنادار به نظر نمی‌رسند.
این یافته نشان می‌دهد سیستم حافظه نوزادان، برخلاف بزرگسالان، اطلاعات را با معیارهای متفاوتی پردازش و ذخیره می‌کند.
هرچند پژوهشگران هنوز دقیقا نمی‌دانند چرا رمزگذاری حافظه در نوزادان بالای ۱۲ ماه قوی‌تر است، اما این پدیده به احتمال زیاد نتیجه تغییرات عمده‌ای است که در این دوره سنی در بدن رخ می‌دهد.
ترک-براون گفت مغز نوزاد در این دوره دستخوش تحولات گسترده‌ای در زمینه‌های ادراک، زبان، حرکت، فرآیندهای زیستی و سایر جنبه‌ها می‌شود که رشد سریع آناتومیکی هیپوکامپ یکی از این تغییرات است.
اعضای تیم پژوهشی ترک-براون اکنون در حال بررسی دلیل ناتوانی مغز در بازیابی خاطرات اولیه زندگی هستند.
او افزود این احتمال وجود دارد که هیپوکامپ «کلیدواژه‌های جستجوی» دقیقی برای یافتن خاطراتی که بر اساس تجربیات دوران نوزادی ذخیره شده‌اند، دریافت نمی‌کند.
نقش تعیین‌کننده دوران نوزادی در شکل‌گیری آینده فرد
با وجود اینکه بزرگسالان قادر به یادآوری خاطرات دوران نوزادی خود نیستند، گتی به والدین توصیه می‌کند به تاثیر مهم این دوران بر فرزندانشان توجه کنند.
به گفته این پژوهشگر، نوزادان در این سنین مطالب بسیار زیادی می‌آموزند که همین امر به آن‌ها امکان می‌دهد یک زبان کامل را از طریق ارتباط دادن اصوات با معانی فرا بگیرند.
همچنین نوزادان در این دوره در حال شکل دادن به انتظاراتی درباره اعضای خانواده خود و کشف ویژگی‌های اشیا و محیط پیرامونشان هستند.
گتی خاطرنشان کرد هرچند بزرگسالان قادر به یادآوری آگاهانه خاطرات دوران نوزادی خود نیستند، اما این تجربیات اولیه نقش مهمی در یادگیری دارند.
به گفته او، این تاثیرپذیری هم در مورد اطلاعات عینی و بدون بار عاطفی و هم در مورد اطلاعات دارای بار احساسی صادق است.
گتی تاکید کرد دوران نوزادی به هیچ وجه زمانی بیهوده نیست و نوزادان در این دوره مطالب بسیاری می‌آموزند.
او به والدین توصیه کرد با فراهم کردن فرصت‌هایی برای اکتشاف بصری، به پرورش مهارت‌های یادگیری فرزندانشان کمک کنند.