هشدارها درباره بحران خشکسالی در ایران هم‌زمان با روز جهانی آب

شماری از رسانه‌ها در ایران به مناسبت روز جهانی آب، در گزارش‌هایی به کاهش چشم‌گیر منابع آب زیرزمینی و ذخایر سدها و بحران تنش آبی و خشکسالی پرداختند. وزیر نیرو از بحران آب در استان‌های اصفهان، تهران، خراسان رضوی و یزد خبر داد.

عباس علی‌آبادی شنبه دوم فروردین گفت پنج سال پیاپی خشکسالی باعث کاهش ذخایر آبی کشور شده است.

او تاکید کرد اجرای برنامه‌های مدیریت مصرف و بازچرخانی آب از اهمیت بالایی برخوردار است که این برنامه‌ها در دستور کار وزارت نیرو قرار دارد.

سازمان ملل متحد از حدود سه دهه قبل، ۲۲ مارس را که امسال برابر با دوم فروردین است، برای افزایش آگاهی درباره مدیریت پایدار منابع آبی و مقابله با بحران‌های مرتبط با آن، به عنوان روز جهانی آب نام‌گذاری کرده است.

کاهش حجم انباشت برف در یخچال‌های ایران

«حفاظت از یخچال‌های طبیعی» به‌عنوان شعار روز جهانی آب در سال ۲۰۲۵ تعیین و اعلام شده است.

محمد جوان‌بخت، معاون وزیر نیرو در دولت مسعود پزشکیان، به همین مناسبت گفت در ایران ۹۳ رودخانه دائمی از یخچال‌های طبیعی تغذیه می‌شوند اما از حجم و سطح یخچال‌های طبیعی ایران در مناطق کوهستانی البرز و زاگرس مانند علم‌کوه، دماوند، سبلان، زرد کوه بختیاری و تخت سلیمان کاسته شده است.

او با استناد به آمارها گفت که حجم انباشت برف در یخچال‌های ایران در یک دهه اخیر حدود ۳۰ درصد و میزان تولید برف در کشور نیز در طول دهه ۹۰ حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است.

برای ایران که در کمربند خشک و نیمه‌خشک جهان قرار دارد، موضوع آب و مدیریت آن، حتی بدون آثار تغییرات اقلیمی، موضوعی حیاتی و بسیار مهم است.

خبرگزاری ایسنا شنبه دوم فروردین در گزارشی به نقل از رضا شهبازی، مدیر کل دفتر مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، نوشت که از سال ۱۳۷۷، ایران وارد یک دوره خشکسالی پیوسته شده است و همه ترازهای آبی در حال افت هستند.

برداشت از آب‌های زیرزمینی و بحران خشکسالی

عزت‌الله رئیسی اردکانی، استاد دانشگاه شیراز به ایسنا گفت از سال ۱۳۴۵ چاه‌های برداشت آب افزایش یافتند و در نتیجه، چاه‌ها و قنوات و آب رودخانه‌ها خشک شدند.

به گفته او، ایران در سال‌های خشکسالی بحرانی قرار گرفته است.

بر اساس مطالعات انجام شده، ۱۱ استان اصفهان، خراسان‌ رضوی، خراسان جنوبی، خوزستان، سیستان و بلوچستان، فارس، کرمان، مازندران، هرمزگان، همدان و یزد در معرض بیشترین تنش آبی در ایران قرار دارند.

آمارهای رسمی نشان می‌دهند حدود ۸۰ درصد منابع آب زیرزمینی کشور مصرف شده و ذخایر سدها در وضعیتی بحرانی قرار دارند.

پیش‌تر برخی کارشناسان هشدار داده بودند ذخیره هزار ساله آب‌های زیرزمینی ایران در سه دهه اخیر مصرف شده است.

هشدارهای چندباره درباره ذخایر سدها

ایسنا دوم فروردین در گزارش دیگری به وضعیت رودخانه زاینده‌رود اشاره کرد و نوشت در سال آبی جاری، ورودی‌ها به سد آن ۱۹ درصد کمتر از سال گذشته و ۵۳ درصد پایین‌تر از میانگین بلندمدت بوده که منجر به کاهش شدید حجم ذخایر آب شده است.

پیش‌ از این گزارش‌هایی درباره احتمال جیره‌بندی آب به‌ویژه در استان‌های تهران و اصفهان منتشر شده است.

حمید احسانی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای سمنان، دوم فروردین بحران آب را در این استان جدی خواند و گفت نیمی از مخازن سدهای این استان خالی است.

در هفته‌های گذشته هشدارها درباره کم‌آبی، خالی شدن ظرفیت سدها و بحران خشکسالی شدت گرفته است.

عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب، ۲۸ اسفند درباره کاهش چشم‌گیر حجم آب مخازن و وضعیت بحرانی سدهای کلیدی ایران هشدار داد و گفت حجم مفید مخزن سد کرج به حدود نصف کاهش یافته که بخش زیادی از آن هم حجم مرده و رسوبات است.

به گفته او، سد لار نیز تقریبا خشک شده و سدهای لتیان، طالقان و ماملو با کاهش ۴۶ درصدی بارش نسبت به نرمال و ۲۵ درصدی نسبت به سال گذشته روبه‌رو هستند.

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت پزشکیان، ۲۷ اسفند گفت بارندگی‌ها در سال گذشته در برخی استان‌ها تا حدود ۷۵ درصد نسبت به سال‌های پیش از آن افت داشته است.