سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی بی‌سابقه که بامداد پنجشنبه ۱۵ آذر منتشر کرد، برای اولین بار اسرائیل را به ارتکاب نسل‌کشی علیه فلسطینیان در نوار غزه متهم کرد.
عفو بین‌الملل در بیانیه مطبوعاتی خود که هم‌زمان با انتشار این گزارش منتشر کرد، نوشت این گزارش که براساس شواهد، تحقیقات میدانی، و آمارهای مستند تنظیم شده، نشان می‌دهد که اقدامات اسرائیل از جمله کشتار گسترده غیرنظامیان، تخریب زیرساخت‌ها، و تحمیل شرایط غیرقابل‌تحمل، مصداق روشنی از نقض کنوانسیون نسل‌کشی سازمان ملل است.
عفو بین‌الملل در بیانیه مطبوعاتی خود افزود که این گزارش تاکید می‌کند که سیاست‌های اسرائیل نه تنها با هدف تخریب ساختارهای حیاتی غزه انجام می‌شود، بلکه نابودی تدریجی جمعیت فلسطینیان را هدف قرار داده است.
عفو بین‌الملل ضمن محکوم کردن این اقدامات، جامعه جهانی را به پاسخگویی فوری و اعمال فشار بر اسرائیل فراخوانده است.
ابعاد انسانی بحران در غزه
در گزارش عفو بین‌الملل آمده است که از آغاز حملات اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، بیش از ۴۲ هزار فلسطینی، از جمله ۱۳ هزار کودک، در غزه جان باخته‌اند. این حملات همچنین موجب زخمی شدن صدها هزار نفر و تخریب کامل یا جزئی بیش از ۸۰ درصد از ساختمان‌های غزه، از جمله مدارس، بیمارستان‌ها، مساجد، و اماکن تاریخی شده است.
بر اساس آمار ارائه‌شده، محاصره طولانی‌مدت غزه که از سال ۲۰۰۷ آغاز شده، در طول یک سال اخیر به اوج خود رسیده است. این محاصره باعث کمبود شدید مواد غذایی، دارو، و سوخت شده و زندگی بیش از دو میلیون نفر را به بحرانی انسانی تبدیل کرده است. علاوه بر این، آوارگی گسترده و نبود سرپناه امن، سلامت و امنیت روانی ساکنان غزه را به‌شدت تهدید می‌کند.
تحلیل حقوقی و شواهد نسل‌کشی
سازمان عفو بین‌الملل در گزارش خود تاکید کرده که اقدامات اسرائیل فراتر از نقض قوانین بین‌المللی بشردوستانه است و بر اساس ماده ۲ کنوانسیون نسل‌کشی، این اقدامات شامل «نابودی کلی یا جزئی یک گروه ملی، قومی، نژادی یا مذهبی» می‌شود. این گزارش با بررسی اظهارات مقامات ارشد اسرائیلی و سیاست‌های اتخاذشده، نتیجه‌گیری کرده که هدف اصلی این اقدامات، نابودی تدریجی مردم فلسطین است.
عفو بین‌الملل همچنین به مواردی از انسان‌زدایی فلسطینیان اشاره کرده است که در سخنان مقامات اسرائیلی به‌وضوح منعکس شده است. به‌عنوان مثال، اظهاراتی مبنی بر توجیه حملات گسترده و درخواست برای تخلیه اجباری مناطق غزه به‌عنوان «اقدامات ضروری»، نشان از وجود یک استراتژی سازمان‌یافته برای تغییر جمعیتی در این منطقه دارد.
واکنش دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل
آگنس کالامارد، دبیرکل عفو بین‌الملل، ضمن محکوم کردن این اقدامات، تاکید کرده که جهان نمی‌تواند در برابر چنین جنایاتی سکوت کند.
او گفت:«نسل‌کشی در غزه به‌وضوح در برابر چشم جهانیان در حال وقوع است. سکوت یا همدستی کشورها تنها به تعمیق این بحران منجر خواهد شد.»
او همچنین کشورهای حامی اسرائیل، از جمله ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی را به‌دلیل ارسال تسلیحات به اسرائیل، شریک در این جنایات دانست و از آن‌ها خواست تا فوراً ارسال هرگونه کمک نظامی را متوقف کنند.
درخواست برای اقدام بین‌المللی
کالامار گفت: «احکام بازداشت دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) برای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر و یوآو گالانت، وزیر دفاع سابق اسرائیل به اتهام جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت که ماه گذشته صادر شد، برای قربانیان، امید واقعی برای عدالتی که مدت‌ها انتظارش می‌رفت می‌آفریند. دولت‌ها باید با دستگیری و تحویل افرادی که دیوان کیفری بین‌المللی تحت تعقیب قرار داده، احترام خود را به تصمیم دادگاه و اصول حقوق بین‌الملل جهانی نشان دهند.»
صدور حکم بازداشت برای نتانیاهو و گالانت، واکنش‌های متفاوتی را به همراه داشت. رهبران اسرائیل این اقدام را به‌شدت محکوم کردند و آن را مصداق «یهودی‌ستیزی» دانستند. با این حال اسرائیل اعلام کرده است که به این حکم اعتراض خواهد کرد.
آمریکا نیز صدور حکم بازداشت نخست‌وزیر اسرائیل و وزیر سابق دفاع این کشور را رد کرد.
در حالی که بسیاری از کشورهای اروپایی و کانادا از تعهد خود به اجرای احکام دیوان کیفری بین‌المللی سخن گفتند، فرانسه از احتمال نادیده گرفتن این حکم سخن گفت و مجارستان نیز بنیامین نتانیاهو برای سفر به این کشور دعوت کرد.
کالامار همچنین گفت: «ما از دفتر دادستان دیوان کیفری بین‌المللی می‌خواهیم که اضافه‌کردن نسل‌کشی به فهرست جنایاتی را که این دیوان در حال تحقیق درباره آن است، به فوریت بررسی کند و از همه دولت‌ها می‌خواهیم که از هر راه قانونی برای بردن مرتکبان به پیشگاه عدالت استفاده کنند. هیچ‌کس نباید اجازه داشته باشد مرتکب نسل‌کشی شود و مصوت از مجازات باقی بماند.»
پیامدهای سکوت جامعه بین‌المللی
عفو بین‌الملل هشدار داده که سکوت یا بی‌عملی جامعه بین‌المللی در برابر این فجایع، علاوه بر تشدید بحران انسانی در غزه، مشروعیت نهادهای حقوق بشری و قوانین بین‌المللی را به خطر خواهد انداخت.
این سازمان تاکید کرد که نسل‌کشی در غزه نه تنها تهدیدی برای فلسطینیان، بلکه زنگ خطری برای تمام بشریت است.
گزارش عفو بین‌الملل، از جامعه جهانی خواسته است تا با اقدامی فوری و قاطع، عدالت و حفاظت از حقوق انسانی را برای مردم فلسطین تضمین کند.