سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو)، در سومین سالگرد بازگشت طالبان به قدرت اعلام کرد در این مدت دست‌کم یک میلیون و ۴۰۰ هزار دختر در افغانستان از حق تحصیل در مقطع متوسطه محروم شده‌اند و سرنوشت یک نسل در این کشور به خطر افتاده است.
یونسکو اعلام کرد با بازگشت طالبان به قدرت، تحصیلات ابتدایی نیز با افت همراه شده و تعداد دانش‌آموزان دختر و پسر در مقطع ابتدایی به یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر کاهش یافته است.
طالبان در ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ بار دیگر در کابل به قدرت رسید و سال بعد آموزش دختران را در مقاطع متوسطه و بالاتر ممنوع کرد.
یونسکو در بیانیه خود نوشت که «از پیامدهای زیان‌بار نرخ فزاینده ترک آموزش که می‌تواند منجر به افزایش کار کودکان و ازدواج زودهنگام شود»، نگران است.
این نهاد آموزشی سازمان ملل هشدار داد: «تنها در سه سال، مقام‌های بر سر کار (طالبان) تقریبا دو دهه پیشرفت پایدار آموزش و پرورش در افغانستان را از بین برده‌اند و آینده یک نسل کامل اکنون در خطر است.»
بر اساس آمار یونسکو، اکنون ۲/۵ میلیون دختر از آموزش محروم هستند که ۸۰ درصدشان، دختران سن مدرسه را در افغانستان تشکیل می‌دهند.
سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی سازمان ملل افزود که رهبران طالبان از سال ۱۴۰۰، دست‌کم یک میلیون و ۴۰۰ هزار دختر را «عمدا» از دسترسی به آموزش متوسطه محروم کرده‌اند.
اخیرا گزارش‌هایی از برخی ولایت‌های افغانستان منتشر شده‌اند که بر اساس آن‌ها مقام‌های طالبان دستور داده‌اند به دختران بالاتر از ۱۰ سال اجازه داده نشود به مدرسه بروند.
افغانستان از معدود نقاط جهان است که در آن دختران و زنان اجازه ندارند به مدرسه‌های مقطع متوسطه و دانشگاه بروند.
حکومت طالبان تاکنون از سوی هیچ کشوری به عنوان حکومت رسمی افغانستان به رسمیت شناخته نشده اما برخی از کشورها در کابل سفارت دارند و دیپلمات‌هایی را پذیرفته‌اند که از سوی طالبان منصوب شده‌اند.
طالبان اکنون نمایندگی‌های افغانستان را در حدود ۱۴ کشور منطقه کنترل می‌کند.
اگرچه برخی مقام‌های سازمان ملل محدودیت‌هایی را که طالبان بر زنان وضع کرده، «آپارتاید جنسیتی» خوانده‌اند اما این سازمان هنوز از پذیرش درخواست‌ها برای به رسمیت شناختن سیاست‌های زن‌ستیزانه طالبان به عنوان «آپارتاید جنسیتی» خودداری کرده است.
فروردین ماه امسال، فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر، نهادی متشکل از مدافعان حقوق بشر از سراسر جهان، با تصویب قطعنامه‌ای به کارزار به رسمیت شناختن «آپارتاید جنسیتی» پیوست.
این فدراسیون در بیانیه‌ای نوشت که تعریف «آپارتاید» باید شامل ظلم و ستم در موقعیت‌هایی نیز باشد که علیه یک گروه جنسیتی خاص اعمال می‌شود.
در این بیانیه از وضعیت دختران و زنان افغانستان به عنوان مثالی از آپارتاید جنسیتی نام برده شد.
اواخر خرداد امسال، سازمان عفو بین‌الملل با اشاره به تلاش فعالان حقوق زنان در افغانستان و ایران، اعلام کرد: «آپارتاید جنسیتی باید طبق قوانین بین‌المللی به عنوان یک جنایت شناخته شود تا تلاش‌ها برای مبارزه با رژیم‌هایی که به طور سیستماتیک تبعیض‌هایی را بر اساس جنسیت اعمال می‌کنند، تقویت شود.»
عفو بین‌الملل تاکید کرد که مفهوم آپارتاید بر اساس جنسیت، اولین بار از سوی زنان مدافع حقوق بشر افغان و همفکران آنان در پاسخ به سرکوب زنان و دختران و حملات سیستماتیک به حقوق ایشان در دوران حکومت طالبان در دهه ۹۰ میلادی بیان شد.
از حدود سه سال پیش که گروه طالبان دوباره کنترل افغانستان را به دست گرفت، تبعیض علیه زنان به طور گسترده‌تری در این کشور اعمال شد.
زنان و دختران افغان به علت جنسیت خود از بسیاری از حقوق و آزادی‌های اساسی از جمله حق تحصیل و کار محروم و به چاردیواری خانه رانده شده‌اند.