پژوهشگران در مطالعاتی جدید، چهار عاملی را شناسایی کردند که بر ابتلا به زوال عقل تاثیری مستقیم دارند. با وجود گستردگی این بیماری تخریب‌کننده مغز و تهدید جدی‌اش برای سلامت عمومی، هنوز درمانی قطعی برای آن یافت نشده است.
اگرچه این بیماری اغلب با سالمندی مرتبط است اما جوان‌تر‌ها نیز از خطر ابتلا به آن مصون نیستند.
دیلی ریکورد در گزارشی به نتایج پژوهش‌های جدید در این زمینه پرداخت و خبر داد با تغییراتی ساده در سبک زندگی، می‌توان از حدود ۴۰ درصد موارد زوال عقل پیشگیری کرد.
مطالعه‌ای که اخیرا در مجله معتبر نیچر کامیونیکیشن منتشر شده، چهار عادت زیان‌بار را شناسایی کرده است که خطر ابتلا به زوال عقل را به طور چشم‌گیری افزایش می‌دهند.
این پژوهش که از سوی محققان دانشگاه کالج لندن (UCL) انجام شده، بیش از ۳۲ هزار بزرگسال ۵۰ تا ۱۰۴ ساله را در ۱۴ کشور مختلف به مدت ۱۵ سال زیر نظر داشته است.
نتایج این تحقیق جامع نشان می‌دهد که در میان عادت‌های مضر، سیگار کشیدن مخرب‌ترین تاثیر را بر سلامت شناختی دارد. پس از آن، مصرف بیش از حد الکل، کم‌تحرکی و انزوای اجتماعی به ترتیب بیشترین خطر را برای ابتلا به این بیماری عصبی ناتوان‌کننده ایجاد می‌کنند.
تیم تحقیقاتی کالج لندن، ۱۶ترکیب مختلف از سبک زندگی را مورد بررسی قرار داد تا تاثیر این چهار عامل را بر زوال شناختی ارزیابی کند.
نتایج به دست آمده حاکی از آن است که افراد غیرسیگاری، صرف‌نظر از سایر عوامل سبک زندگی، به طور پیوسته کاهش کمتری در توانایی‌های شناختی خود تجربه می‌کنند.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که ترک سیگار یا اجتناب از شروع آن، می‌تواند مهم‌ترین گام در حفظ عملکرد مغز با افزایش سن باشد.
دکتر میکایلا بلومبرگ، از محققان ارشد این مطالعه، بر اهمیت حیاتی ترک سیگار برای سلامت شناختی تاکید کرد.
او گفت: «در میان رفتارهای سالمی که بررسی کردیم، سیگار نکشیدن احتمالا مهم‌ترین عامل در حفظ عملکرد شناختی است. بر اساس نتایج پژوهش، برای افرادی که قادر به ترک سیگار نیستند، پرداختن به سایر رفتارهای سالم مانند ورزش منظم، مصرف متعادل الکل و فعالیت اجتماعی ممکن است به جبران اثرات منفی شناختی مرتبط با سیگار کشیدن کمک کند.»
در این مطالعه، شرکت‌کنندگان بر اساس عادات سیگار کشیدن، مصرف الکل، میزان ورزش و سطح مشارکت اجتماعی در گروه‌های مختلف سبک زندگی طبقه‌بندی شدند.
پژوهشگران، توانایی‌های شناختی شرکت‌کنندگان را با استفاده از آزمون‌های حافظه و تسلط کلامی که به طور منظم در طول زمان انجام می‌شد، ارزیابی کردند. این رویکرد دقیق به محققان اجازه داد تا تغییرات در عملکرد مغز را به دقت زیر نظر بگیرند.
نتایج این پژوهش نشان داد افراد سیگاری که مصرف الکل بالایی داشتند، به ندرت ورزش می‌کردند و تعاملات اجتماعی محدودی داشتند، سریع‌ترین زوال شناختی را تجربه کردند.
نکته قابل توجه این است که حتی افراد سیگاری که به سایر توصیه‌های سبک زندگی سالم پایبند بودند، در مقایسه با افراد غیرسیگاری، کاهش سریع‌تری در عملکرد شناختی را نشان دادند. در مقابل، در میان افراد غیرسیگاری، تاثیر سایر انتخاب‌های سبک زندگی بر سلامت مغز به مراتب کمتر بود.
سرویس سلامت ملی بریتانیا (NHS) برای کاهش خطر ابتلا به زوال عقلتوصیه‌های ارزشمندی ارائه می‌دهد. این توصیه‌ها شامل پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی، حفظ وزن سالم از طریق تغذیه مناسب و فعالیت بدنی، و انجام ورزش منظم برای بهبود گردش خون و اکسیژن‌رسانی به مغز می‌شود.
محدود کردن مصرف الکل به میزان توصیه شده، ترک سیگار و اجتناب از مصرف دخانیات، کنترل فشار خون و نگه داشتن آن در محدوده سالم و حفظ ارتباطات اجتماعی منظم نیز از دیگر توصیه‌های مهم هستند.
آگاهی از نشانه‌های اولیه زوال عقل می‌تواند نقشی حیاتی در تشخیص زودهنگام و مدیریت موثر این بیماری ایفا کند. این علائم طیف گسترده‌ای از تغییرات شناختی و رفتاری را در بر می‌گیرد.
افراد مبتلا ممکن است در به خاطر سپردن اطلاعات جدید دچار مشکل شوند که این امر به‌ویژه در حافظه کوتاه‌مدت نمود پیدا می‌کند. همچنین، تمرکز و حفظ توجه برای مدت طولانی برایشان دشوار می‌شود.
ممکن است انجام کارهای روزمره مانند خرید کردن که پیش‌تر به راحتی انجام می‌دادند برایشان چالش‌برانگیز شود.
در ارتباطات اجتماعی نیز ممکن است مشکلاتی بروز کند؛ از جمله دشواری در پیگیری مکالمات یا یافتن کلمات مناسب برای بیان منظور خود. سردرگمی در مورد زمان و مکان نیز از دیگر نشانه‌های هشداردهنده است.
علاوه بر این، تغییرات قابل توجه در خلق و خو می‌تواند نشانه‌ای از شروع زوال عقل باشد. این تغییرات می‌تواند شامل نوسانات خلقی غیرعادی، افسردگی، اضطراب یا بی‌تفاوتی نسبت به مسائلی باشد که قبلا برای فرد اهمیت داشته‌اند.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، اهمیت مراجعه به پزشک و دریافت مشاوره تخصصی را نادیده نگیرید.
تشخیص زودهنگام می‌تواند نقش مهمی در مدیریت بیماری و بهبود کیفیت زندگی داشته باشد.