نرگس محمدی فعال حقوق بشر زندانی در ایران که نتوانست در مراسم جایزه نوبل صلح شرکت کند، در پیامی با اشاره به شعار «زن، زندگی، آزادی» به خواست مردم ایران برای رسیدن به آزادی و دموکراسی تاکید و از حمایت سطحی و غیرجدی کشورهای غربی و سازمان ملل متحد از اعتراضات اخیر ایران انتقاد کرد.
مراسم اهدای جایزه نوبل صلح به نرگس محمدی روز یکشنبه ۱۹ آذر و همزمان با روز جهانی حقوق بشر و همچنین با آغاز اعتصاب غذای این فعال حقوق بشر در حمایت از زنان زندانی بهائی و نقض حقوق این شهروندان، در اسلو پایتخت نروژ برگزار شد.
محمدی در این مراسم حضور نداشت و فرزندانش به نمایندگی از او جایزه را دریافت کردند و پیامش را خواندند.
بر اساس اعلام کمیته نوبل در روز ۱۴ مهر ماه، محمدی «به دلیل مبارزه‌اش با ظلم بر زنان ایرانی و تلاش برای ارتقای حقوق بشر و آزادی برای همه»، برنده جایزه نوبل صلح سال ۲۰۲۳ میلادی شده است.
در غیاب این فعال حقوق بشر زندانی، جایزه به همسرش تقی رحمانی و فرزندان دوقلوی آنها، کیانا و علی تقدیم شد.
کیانا رحمانی و علی رحمانی که اکنون ۱۷ ساله هستند، پس از مراسم اهدای این جایزه، از طرف مادرشان سخنرانی کردند و پیام او را خواندند.
رییس کمیته نروژی نوبل در مراسم اهدای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی اعلام کرد این جایزه امسال تاکیدی بر مبارزه زنان در ایران و دیگر نقاط جهان برای رفع تبعیض است. سرانجام رویای زنان ایران برای آینده بهتر به تحقق خواهد پیوست.
مژگان شجریان، در مراسم اعطای نوبل صلح به نرگس محمدی، نصنیف مرغ سحر را اجرا کرد.
پیام نرگس محمدی از زندان برای مراسم
نرگس محمدی در پیامی که از زندان برای مراسم اهدای جایزه نوبل صلح فرستاد از رییس و اعضای کمیته نوبل صلح سپاسگزاری کرد و نوشت که «با اعضای جایزه معتبر و پرافتخار صلح نوبل از جنبش باشکوه «زن، زندگی، آزادی» و از یک زن زندانی مدافع حقوق بشر و دموکراسی‌خواه، حمایت معنادار و پرقدرتی کردید.»
او افزود: «یقین دارم تاثیر تردیدناپذیر جایزه صلح نوبل بر جنبش پرقدرت اخیر ایرانیان برای صلح، آزادی و دموکراسی، بیش از فزونی قدرت مباره و مقاومت فردی من خواهد بود و این برای من امیدآفرین و شورانگیز است.»
خانم محمدی تاکید کرد که یکی از میلیون‌ها زن «سربلند و مقام ایرانی» است که برای رفع ستم، سرکوب و تبعیض و استبداد به پا خاسته‌اند.
او از زنان بی‌نام و نشانی یاد کرد که در حوزه‌های گسترده سرکوب بی‌امان، جسورانه مقاومت و در واقع مقاومت را زندگی کرده‌اند.
نرگس محمدی با تاکید بر این که «این پیام را از پشت دیوارهای بلند و سرد زندان» می‌نویسد، افزود: «من یک زن خاورمیانه‌ای‌ام. خاورمیانه‌ای که گرچه از سابقه تمدنی بسیار غنی برخوردار بوده، اما اکنون در میان جنگ، آتش تروریسم و بنیادگرایی گرفتار شده است. من یک زن ایرانی‌ام. ایرانی تمدن‌ساز و پرافتخار که امروز تحت ظلم بی‌امان حکومت دینی استبدادی زن‌ستیز است. من زنی زندانی‌ام که تحمل رنج‌های عمیق و جانکاه ناشی از فقدان آزادی، برابری و دموکراسی، به ضرورت وجود آنها پی‌برده و ایمان یافته‌ام.»
این برنده جایزه صلح نوبل ادامه داد که «در میان شعله‌های خشونت و در قدرتیابی و تداوم استبداد، سال‌هاست که مسئله ما، پیش و بیش از ارتقاء کیفیت زندگی، اساسا امکان زنده ماندن، بقا و زندگی کردن شده است.»
او به استبداد موجود در ایران اشاره کرد و گفت که این استبداد «روی دیگر جنگ است. شدت ویرانگری و انهدام هر دو هولناک است».
خانم محمدی در بخش دیگری از پیام خود به «مردم» ایران به عنوان «عنصر تعیین‌کننده معادله دموکراسی در ایران»، اشاره کرد و با اشاره به شعار «زن، زندگی، آزادی» در لحظه اعلام نامش به عنوان برنده جایزه صلح نوبل، نوشت: «جمله آغازین جایزه صلح نوبل من، نام جنبش مردم ایران بود و نقطه اتکا و مرکز ثقل تحلیل و راهبرد من نیز مردم و جامعه است.»
این فعال حقوق بشر زندانی نوشت که مردم ایران برای تحقق دموکراسی، آزادی و برابری تلاش کرده‌اند و برای تحقق این مطالبات همواره بر اعتراضات خشونت‌پرهیز و مقاومت مدنی تاکید و از هر فرصت و امکانی برای ساختن جامعه‌ای سرشار از صلح، رفاه و توسعه بهره گرفته‌اند.
او تاکید کرد: «اما جهان شاهد است که حکومت سرسختانه و بی‌رحمانه با سرکوب، کشتار و اعدام و زندان در مقابل خواسته‌ها و مطالبات مدنی، آزادی‌خواهانه و برابری‌طلبانه مردم ایستاده است.»
محمدی با اشاره به «زن ستیز» بودن جمهوری اسلامی افزود که این حکومت، تبعیض بر اساس دین، جنسیت و قومیت را به طور هدفمند و سیستماتیک به منظور فرودستی «دگر»ها در دستور کار خود قرار داده است.
او با اشاره به خواست لغو حجاب اجباری در ایران نوشت: «لغو حجاب اجباری به منزله لغو تمام شقوق سلطه و شکستن سرکوب استبداد دینی است.»
محمدی در این پیام همچنین نوشت که جمهوری اسلامی اکنون در پایین‌ترین سطح مشروعیت و پایگاه اجتماعی مردمی قرار دارد.
او خواستار تقویت جامعه مدنی و تضمین حقوق بشر در ایران شد و افزود: «اما واقعیت این است که دولت‌ها و سازمان ملل آن چنان که ضروری و سزاوار می‌نمود اهتمام جدی انسجام عملی و رویکردی پیش‌برنده برای حمایت معطوف به پیروزی مردم ایران نداشتند.»
محمدی گفت: «سیاست‌ها و راهبردهای دولت‌های غربی سطحی‌تر از آن بود که با اصالت بخشی به اراده مردم ایران برای رسیدن به اهدافشان، دموکراسی را در این نقطه از جهان ممکن‌تر و صلح را تضمین کنند.»
فرزندان محمدی: صدای مادرمان هستیم
علی رحمانی روز یکشنبه و پیش از برگزاری مراسم در مصاحبه با ایران اینترنشنال گفت که باید امروز مادر من در مراسم دریافت جایزه نوبل حاضر می‌شد اما در زندان است و من و کیانا سعی می کنیم که صدای مادرمان باشیم.
کیانا رحمانی نیز به ایران اینترنشنال گفت: «افراد هم سن و سال ما به خیابان رفتند و زندگی خود را برای مبارزه گذاشتند و من به آنان افتخار می‌کنم.»
او تاکید کرد که که این جایزه فقط برای مادرش نیست و «برای همه زنان مبارز ایرانی است».
تقی رحمانی به ایران اینترنشنال گفت: «کسی که برابری مدنی را قبول نداشته باشد نمی‌تواند دموکرات باشد. این که می‌گوییم جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی جایزه به همه زندانیان است تعارف نیست.»
او افزود: «تجربه گرانبهایی از نقاط مثبت و منفی جنبش زن زندگی آزادی داریم و برای ادامه راه احتیاج به تلفیق انرژی و تجربه داریم.»
خانواده نرگس محمدی روز پنج‌شنبه ۱۶ آذر برای دریافت جایزه نوبل صلح وارد فرودگاه اسلو شده بودند.
نرگس محمدی، فعال مدنی و حقوق بشر، متولد سال ۱۳۵۱ در زنجان و دانش‌آموخته رشته فیزیک کاربردی است. او که از سال‌های دانشجویی فعالیت‌های مدنی و سیاسی خود را آغاز کرد، پیش از این چندین جایزه بین‌المللی از جمله «جایزه ساخاروف انجمن فیزیک آمریکا در سال ۲۰۱۸»، «جایزه روز جهانی آزادی مطبوعات در سال ۲۰۱۶» و «جایزه الکساندر لانگر در سال ۲۰۰۹» را دریافت کرده است.
محمدی در سال‌های گذشته بارها با عناوین اتهامی مختلف به دلیل فعالیت‌های حقوق بشری‌اش بازداشت، محاکمه و حدود شش سال زندانی شد. او آخرین بار در آبان ۱۴۰۰ بازداشت شد و از آن زمان تاکنون در زندان اوین محبوس است.
او که سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر است، با وجود محبوس بودن دست از فعالیت‌های خود برنداشته و بارها با انتشار نامه‌هایی از زندان به وضعیت زنان زندانی به ویژه زندانیان سیاسی، شکنجه شدنشان، وضعیت نامناسب زندان‌ها و آزار و اذیت بهائیان اعتراض کرده است.
او همچنین بارها به «تعرض و اذیت و آزار جنسی زنان» در بازداشتگاه‌ها و حتی در محل و هنگام بازداشت واکنش نشان داده، اعتراض کرده و در این باره نامه‌ای هم خطاب به جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران نوشته است.
محمدی در آستانه این مراسم اعلام کرد همزمان در اعتراض به نقض فاحش و گسترده حقوق بشر در ایران اعتصاب غذا می‌کند.
در بیانیه‌ای که در صفحه اینستاگرام نرگس محمدی منتشر شده، آمده است این اعتصاب در همراهی با زنان زندانی بهائی هم‌بند او در اوین انجام می‌شود.