روزنامه دنیای اقتصاد روز سهشنبه دوم آبان در گزارشی به وضعیت بیمارستانهای ایران با وجود کمبود دهها هزار پرستار پرداخت. این روزنامه شرایط را «اورژانسی» خواند و نوشت اوضاع بیماران بحرانی شده و زنگ خطر به صدا درآمده است.
دنیای اقتصاد به نقل از یک فعال صنفی پرستاری که از او با نام «عنایتی» یاد کرده است نوشت که در برخی بیمارستانها در یک بخش دو پرستار برای رسیدگی به ۳۵ بیمار کار میکنند.
به گفته او کمبود شدید نیرو در بیمارستانهای ایران از پیامدهای کرونا و بیکاری پرستاران پس از فروکش کردن موج آن است.
عنایتی گفت با این بیکاری نه تنها زندگی پرستاران با چالش روبهرو شده بلکه جان بیمارها هم به خطر افتاده است.
اواخر مرداد امسال عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران از کمبود حدود ۱۰۰ هزار پرستار جدید خبر داد.
عبادی گفت تعداد پرستاران کنونی ایران مجموعا به ۲۱۵ هزار نفر میرسد.
دنیای اقتصاد در گزارش خود سراغ سه بیمارستان در بخشهای عفونی، مامایی و ریکاوری رفته که با بحران کمبود پرستار مواجهاند.
یکی از پرستارهای بخش مامایی برخلاف استانداردهای جهانی، مسوول ۱۵ بیمار شده است.
به گفته او، اینکه خیلی از مردم معتقدند پرستارها «بداخلاق و بدرفتارند» به دلیل مسوولیت بیش از حد آنان در قبال این تعداد بیمار است.
پروتکلهای بینالمللی نسبت پرستار به تخت بیمارستانی را بهطور میانگین حدود «دو و نیم» عنوان میکنند اما در ایران برای هر تخت تنها «۰/۸» پرستار وجود دارد.
معاون پرستاری وزارت بهداشت اخیرا گفته بود در برخی مناطق ایران میانگین نسبت «پرستار به تخت» به عدد ۰/۶ هم میرسد که با استانداردهای جهانی فاصله بسیاری دارد.
اضافهکاریهای اجباری
یک ماما به دنیای اقتصاد گفت که او و همکاران دیگرش باید ۱۳۰ ساعت در ماه شیفت بایستند و اضافهکاری اجباری ۱۵۰ ساعته دارند.
به گفته او، با این اجبارها به اندازه یک نیروی دیگر اضافهکاری انجام میدهند و بیشتر وقتها با استفادهشان از ۳۰ روز مرخصی استحقاقی سالانه موافقت نمیشود.
محمد شریفیمقدم، دبیر اجرایی خانه پرستار مرداد امسال گفته بود بیمارستانها به دلیل کمبود پرستار، پرستاران را مجبور به اضافهکاری با حقوق ناچیز میکنند که در مجموعههای دولتی برابر با ساعتی ۱۶ تا ۲۰ هزار تومان است.
به گفته او، پرستارانی داریم که «۱۰۰ ساعت کار میکنند و حقوق ۸۰ ساعت را میگیرند» اما همین مبالغ ناچیز اضافهکاری هم گاهی با پنج یا شش ماه تاخیر پرداخت میشود.
بر اساس گزارشها، حقوق ماهانه یک پرستار بین ۱۰ تا ۱۲ میلیون تومان است اما برای اضافهکار اجباری که یک شیفت مجزا محسوب میشود تنها یک تا دو میلیون تومان به پرستاران میپردازند.
به گفته شریفیمقدم، خودداری وزارت بهداشت از جذب نیروی رسمی در دو سال اخیر و امتناع تحصیلکردگانِ پرستاری از کار با قرارداد شرکتی به دلیل حقوق پایینشان، باعث شده بیمارستانها به سوءاستفاده از نیروهای موجود خود بپردازند.
کمتجربه شدن نیروها و افزایش مهاجرت
بر اساس گزارش دنیای اقتصاد، یکی دیگر از دغدغههایی که پرستارها با آن روبهرو هستند، کمتجربه شدن نیروهاست.
یکی از ماماها دلیل این شرایط را جذب نیرو خارج از پروسه آزمون استخدامی و دورههای عملی و مصاحبهای دانست و گفت همین امر باعث شده آمار اشتباهات پزشکی و مرگومیر بیشتر شود.
بروز این بحران در شرایطی است که از آخرین استخدام وزارت بهداشت بیش از دو سال میگذرد.
بر اساس گزارش فعالان صنفی، هر سال از تعداد پرستاران به خاطر بازنشستگی، ترک کار یا مهاجرت کم میشوند.
محمد میرزابیگی، رییس سازمان نظام پرستاری کشور به تازگی گفته بود روزانه پنج تا شش پرستار و ماهانه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ پرستار از کشور مهاجرت میکنند.
برخی این آمار را به دلیل اینکه احتمالا خیلی از پرستارها گواهینامه نمیگیرند، بیشتر برآورد میکنند.
زمستان سال گذشته برخی منابع خبر داده بودند سالانه حدود سه هزار پرستار از کشور مهاجرت میکنند.
آمارهای رسمی اعلام شده حاکی است سالانه حدود هزار و ۲۰۰ تا هزار و ۵۰۰ پرستار از ایران به کشورهای دیگر میروند. آمار مهاجرت پرستاران به کشورهای حوزه خلیجفارس در چند سال گذشته بهشدت بالا رفته است.
مقصد پرستاران ایرانی از کشورهای اطراف مانند قزاقستان، قطر، اربیل در کردستان عراق تا کشورهای اروپایی و آمریکایی گسترده است.
شماری دیگر از پرستاران نیز تغییر شغل داده و سراغ ساخت و ساز، کار در اسنپ، رانندگی اتوبوس، نانوایی و ... رفتهاند.