زنگ آغاز مدارس روز اول مهر زده شد اما به گفته تشکل‌های صنفی، هزاران کودک از تحصیل بازمانده‌اند. روزنامه شرق هم در گزارشی به وضعیت کودکان کار در سیستان و بلوچستان و ترک تحصیل پس از مقطع ابتدایی پرداخت و نوشت که فاصله بعضی روستاهای این استان تا مدرسه به ۲۰ تا ۵۰ کیلومتر می‌رسد.
انجمن صنفی معلمان استان فارس با یادآوری اصل ۳۰ قانون اساسی مبنی بر آموزش و پرورش رایگان، نوشت که چندین هزار کودک از جمله کودکان کار که «قربانیان کوچک فقر» هستند، از تحصیل بازمانده‌اند.
انجمن صنفی معلمان استان کردستان نیز در پیامی مشابه به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس اشاره کرد که بر اساس آن ۹۶۰ هزار کودک و نوجوان در سن آموزش از تحصیل بازمانده یا ترک تحصیل کرده‌اند.
این تشکل صنفی یادآوری کرد بخش عظیمی از این آمار مربوط به دختران و کودکان مناطق محروم است.
پیش‌تر نیز یوسف نوری، وزیر سابق آموزش و پرورش در یک برنامه تلویزیونی از حدود ۹ میلیون بی‌سواد مطلق در کشور خبر داده و گفته بود بر اساس آخرین گزارش‌ها، حدود ۸۲۰ هزار نفر «بازمانده از تحصیل» در کشور وجود دارد و ۱۶۰ هزار و ۳۷۳ کودک نیز جذب «دوره ابتدایی» نشده‌اند.
روزنامه شرق روز شنبه یکم مهر در گزارشی به کودکان بازمانده از درس در استان سیستان و بلوچستان پرداخت و یادآور شد مهم‌ترین عامل ترک تحصیل آنان، فقر و تنگدستی است.
بسیاری از کودکان به دلیل فقر خانواده مجبورند بعد از مقطع ابتدایی درس را رها کرده و کار کنند. کارهایی که عمدتا جزو مشاغل غیر‌رسمی و غیر‌قانونی و البته خطرناک مانند «سوخت‌بری و افغان‌کِشی» است.
بر اساس این گزارش فشار اقتصادی به قدری است که خانواده‌ها توان تامین مخارج تحصیل بچه‌ها را ندارند و از طرف دیگر فاصله مدارس آن‌قدر زیاد است که گاهی تنها گزینه موجود برای بچه‌ها کار کردن است.
فاصله بعضی از روستاهای سیستان‌وبلوچستان تا مدرسه به ۲۰ تا ۵۰ کیلومتر می‌رسد.
گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس نیز نشان می‌دهد بیشترین آمار بازماندگان از تحصیل متعلق به سیستان و بلوچستان است که بسیاری از شهروندانش یا به مدرسه دسترسی ندارند یا در مدارس کپری درس می‌خوانند.
بر اساس این آمار تنها در سال گذشته، ۱۸ درصد از جمعیت دانش‌آموزی این استان از تحصیل بازمانده‌اند.
از سوی دیگر طبق آمار وزارت آموزش و پرورش، در سال ۱۴۰۱ حدود ۳۰ درصد دانش‌آموزان دبیرستانی ترک تحصیل و ۲۰ درصد دختران ۱۵ تا ۱۸ سال نیز به دلیل ازدواج، مدرسه را رها کردند.
مدارس ایران زیر سایه مسموم‌سازی و بازداشت و احضار معلمان
علاوه بر این‌ها، جذب شش هزار طلبه برای مدارس، تاکید آموزش و پرورش بر «وفاداری به نظام» به‌عنوان اصل اساسی در جذب معلمان و از سوی دیگر افزایش تراکم کلاس‌ها، وابسته کردن آموزش باکیفیت به پرداخت پول و ... نیز از دیگر مشکلاتی است که تشکل‌های صنفی از جمله انجمن معلمان کردستان به آن‌ها اشاره کرده‌اند.
در حالی که علی خامنه‌ای در دیدار امسال خود با «معلمان» بر لزوم پیوند مدرسه و مسجد تاکید کرد، نقش پررنگ دانش‌آموزان در خیزش انقلابی برای حکومت به بحرانی بزرگ تبدیل شده است.
بهمن ماه گذشته، معاون پرورشی وزارت آموزش و پرورش از اجرای طرحی موسوم به «امین» خبر داد که به موجب آن ۱۵ هزار طلبه با هدف تاثیرگذاری بر دانش‌آموزان به مدرسه‌ها اعزام می‌شوند.
این موارد به گفته انجمن صنفی معلمان استان کردستان از یک طرف باعث به محاق رفتن کیفیت آموزش شده و از سوی دیگر، نشان از عزم جزم حاکمیت برای هرچه بیشتر ایدئولوژیک کردن آموزش و «پروراندن شهروندانی مقلد و مطیع» دارد.
امنیتی کردن مدارس و مسموم‌سازی عمدی دانش‌آموزان با هدف انتقام‌گیری از اعتراضات آنان در جریان خیزش انقلابی نیز بر اساس این اطلاعیه، منجر به خلع ده‌ها معلم و مدیر حافظ جان کودکان و بازداشت و ضرب و شتم دست‌کم ٣٠ معلم کردستان شده است.
انجمن صنفی معلمان کردستان تاکید کرد این موارد نشان می‌دهند این «نظام آموزشی فشل و معیوب» نه تنها قادر نیست دردهای جامعه را درمان کند بلکه خود هر روز درد و بحرانی به جامعه تحمیل می‌کند.
کانون صنفی معلمان استان بوشهر هم با انتشار بیانیه‌ای به «فاجعه» مسموم‌سازی مدارس و امنیتی کردن فضای آموزش اشاره کرد و نوشت: «این حملات باعث شد ما معلمان جمله "مدرسه خانه دوم بچه‌هاست" را از واژگان تدریس خود حذف کنیم زیرا کودکان ما دیگر در این خانه احساس امنیت نمی‌کنند.»
این کانون همچنین بازداشت و پرونده‌سازی برای فعالان صنفی و بیش از ۱۰۰ مورد تشکیل پرونده و صدور حکم در هیات رسیدگی به تخلفات اداری را نمونه‌ای از فشارهای امنیتی سال تحصیلی اخیر بر فضای آموزش کشور خواند.
روند موجود در حالی ادامه دارد که بسیاری از معلمان به دلیل پیگیری مطالبات صنفی در زندان هستند و تعداد فزاینده‌ای از استادان دانشگاه‌ها نیز در پی حمایتشان از دانشجویان معترض در جریان خیزش انقلابی از سمت خود برکنار شده‌اند.