ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، درباره سخنان حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه درباره «سند سپتامبر» و امکان توافق میان تهران و غرب بر سر آن، گفت که این سند جدید نیست و در واقع همان روند مذاکرات ایران و ۱+۴ بوده است.
کنعانی همچنین مدعی شد که آخرین پیشنویس در خصوص برجام، در ماه سپتامبر آماده جمعبندی و بازگشت همه طرفها بوده است.
او هم مانند امیرعبداللهیان، خیزش انقلابی ایرانیان علیه جمهوری اسلامی در سال گذشته و جنگ اوکراین را دلایلی ذکر کرد که باعث شدند کشورهای غربی «از نهایی کردن این سند سر باز بزدند».
وزیر امور خارجه جهموری اسلامی پیش از این در مصاحبه با روزنامه اطلاعات گفت که از سال گذشته سندی معروف به «سند سپتامبر» میان تهران و طرفهای مقابل برای احیای برجام آماده بوده است.
امیرعبداللهیان در این مصاحبه با اشاره به اعتراضاتی که بعد از کشته شدن ژینا (مهسا) امینی در ایران رخ داد، گفت: «واقعا در چند قدمی توافق بودیم.»
او ادعا کرد که شاید اگر اعتراضات رخ نمیدادند، «گامهای نهایی را برداشته بودیم».
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی توضیح بیشتری درباره جزییات این سند نداد اما برخی رسانهها در ایران ضمن انعکاس این مصاحبه از «سند سپتامبر» به عنوان «جانشین برجام» نام بردند.
کنعانی درباره موعد اکتبر و غروب برجام و برنامه ایران نیز گفت: «ما به استقبال رخدادهایی که ممکن است شاهدش باشیم نخواهیم رفت. ایران همه سناریوهای موجود را مدنظر قرار داده و در هر بازه زمانی، متناسب با اقدام طرف مقابل اقدام خودش را انجام داده و خواهد داد.»
مطابق «بند غروب» در برجام، ایران پس از ۱۰ سال از زمان این توافق میتواند سانتریفوژهای خود را افزایش داده و پس از ۱۵ سال نیز حجم اورانیوم کمتر غنیشده خود را زیادتر کند.
در سالهای گذشته برخی کشورها از جمله اسرائیل و عربستان سعودی خواستار اصلاح این بند شدهاند.
مذاکرات برای احیای برجام که از دولت حسن روحانی آغاز شده بود، در دولت ابراهیم رئیسی ادامه یافت.
پس از خیزش انقلابی مردم علیه جمهوری اسلامی، مقامات آمریکا بارها اعلام کردند مذاکرات احیای برجام دیگر در اولویت دولت جو بایدن قرار ندارد.
با این حال گزارشهایی درباره توافق غیررسمی میان ایران و آمریکا با میانجیگری قطر منتشر شده است.
مبادله زندانیان و آزادسازی داراییهای ایران در مقابل کاهش سطح غنیسازی در ایران از جمله مفاد این توافق غیررسمی گزارش شدهاند.
دولت کره جنوبی پیش از این اعلام کرد که داراییهای ایران در این کشور آزاد شده و قرار است به بانکهای اروپایی منتقل شود. این پولها قرار است به قطر منتقل شوند و ایران تنها مجاز است با استفاده از آنها، کالاهای غیرتحریمی بخرد.
بر اساس گزارشها، قرار است پس از انتقال کامل این پول، مبادله زندانیان میان ایران و آمریکا انجام شود.