تالاب هورالعظیم با آغاز عملیات اجرایی توسعه میدان نفتی سهراب در آستانه نابودی است. روزنامه اعتماد در گزارشی به آغاز فعالیت پنجمین میدان نفتی در این منطقه حفاظت شده پرداخت و درباره تبعاتش هشدار داد. در حالی که پیش‌تر اعلام شده بود هنوز مجوزی برای طرح جدید نفتی‌ها صادر نشده است.
بر اساس گزارشی که روزنامه اعتماد در روز چهارشنبه سوم خرداد منتشر کرده، تا امروز چهار میدان نفتی با بیش از ۳۰۰ حلقه چاه در هورالعظیم کار می‌کنند و حیات این اکوسیستم را به خطر انداخته‌اند اما: «حالا پای میدان جدیدی به این آخرین بازمانده تالاب‌های بین‌النهرین باز شده است.»
اعتماد اشاره کرده که با ظهور شرکت‌های نفتی، روند خشکاندن این تالاب که با آبگیری سد کرخه شروع شده بود، تشدید شد؛ طوری که در سال‌های اخیر بیش از نیمی از تالاب مرزی هور، تبدیل به بیابانی خشک و بایر شده است.
روز ۲۰ اردیبهشت هم عادل مولا، معاون محیط طبیعی اداره‌کل حفاظت از محیط زیست خوزستان در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا به وضعیت بحرانی هورالعظیم اشاره کرده و گفته بود اگر حق‌آبه هورالعظیم از سوی وزارت نیرو رهاسازی نشود در تابستان تنش‌های زیادی در تالاب از جمله «آتش‌سوزی‌ها، مرگ و میر آبزیان و حیوانات، خیزش گرد و غبار و تصرفات در منطقه» رخ می‌دهد.
این تالاب اما سال‌هاست به گروگانی برای نفتی‌ها تبدیل شده و تلاش‌های محیط زیستی‌ها و حتی نمایندگان مجلس هم برای جلوگیری از توسعه میادین نفتی در هور بی‌نتیجه مانده است.
خشک کردن تالاب به‌جای صرف هزینه بیشتر برای اکتشاف نفت
سال گذشته وزارت نفت درخواست توسعه کامل میدان نفتی سهراب را در قالب ۲۵ سکوی نفتی و ۳۵ چاه، مطرح و گزارش ارزیابی محیط زیستی آن را به سازمان محیط زیست ارائه کرد که با توجه به قرار گرفتن بخش قابل توجهی از این طرح در مخزن شماره یک تالاب، با مخالفت اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان مواجه شد.
محمدجواد اشرفی، مدیرکل سابق حفاظت محیط زیست خوزستان درباره طرح اولیه این میدان به اعتماد گفت: «بیش از ۱۵ نقطه پراکنده را برای خشک کردن معرفی کردند؛ به این معنی که در مجموع حدود ۳۰ هکتار از تالاب باید خشک شود که ما به هیچ‌وجه موافقت نکردیم.»
محیط زیست در ادامه پیشنهادهایی را به جای خشک کردن تالاب به نفتی‌ها داده؛ از برداشت نفت به صورت اسکله‌ای و اجرا در محیط آبی تا حفاری مورب و خارج از محیط تالاب. اما وزارت نفت در پاسخ گفته است اجرای این روش‌های جایگزین «امکان‌پذیر» نیست.
روز ۱۳ بهمن سال گذشته، قاسم ساعدی، رییس مجمع نمایندگان استان خوزستان با متهم کردن وزارت نفت به «نهایت بی‌مسوولیتی» گفته بود این وزارت‌خانه برای این که «نمی‌خواهد پول بیشتری برای اکتشاف نفت هزینه کند، تالاب را خشک می‌کند و طبیعت را به هم می‌زند، نفس مردم را می‌گیرد و زندگی مردم را از بین می‌برد».
ساعدی در عین حال بر نقص عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست هم تاکید کرده و گفته بود: «اگر این سازمان ورود می‌کرد و پرونده‌های حقوقی علیه وزارت نفت تشکیل می‌داد، یقینا این گستاخی و بی‌مسوولیتی نفت به این شکل و با این شدت شکل نمی‌گرفت.»
«نفتی‌ها مشغول قلع و قمع تالاب‌ها هستند»
از آن‌جایی که یک‌سوم مساحت تالاب هورالعظیم در ایران و دو سوم آن در عراق است، بعد از ساختن سد کرخه در ایران و انحراف رود دجله در عراق، برنامه محیط زیست سازمان ملل در سال ۲۰۰۲، خشک شدن این تالاب را یکی از دو فاجعه بزرگ زیست محیطی قرن اعلام کرد و نسبت به تبعات آن هشدار داد.
در کنار تبدیل شدن هورالعظیم به یکی از کانون‌های گرد و غبار، ورود نفت به آن نیز خشکی بخش‌های وسیع، آلودگی، آتش زدن نیزارها، تخلیه پسماند و جاده‌سازی را به دنبال داشت.
اگرچه وزارت نفت هیچ‌گاه خشکاندن هورالعظیم را گردن نگرفت امابه گفته ساعدی، رییس مجمع نمایندگان استان خوزستان، اوج بر هم زدن تالاب‌ها با ورود «نفتی‌ها به تالاب و سهل‌انگاری مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست» از دهه ۸۰ خورشیدی به بعد انجام شده است.
این نماینده مجلس با تاکید بر این که نفتی‌ها مشغول قلع و قمع تالاب‌ها هستند، گفته بود علاوه بر هورالعظیم، تالاب شادگان هم وضعیت خوبی ندارد و «زهاب نیشکر» که سمی و «دارای مواد کشنده برای جانداران و پوشش گیاهی منطقه است» در شادگان ریخته می‌شود.
از سوی دیگر بسیاری از ناظران نیز درباره عزم شرکت نفت بر خشک‌سازی عمدی تالاب هورالعظیم هشدار داده و گفته بودند در صورت انجام این حفاری‌ها، دیگر چیزی به نام این تالاب باقی نخواهد ماند.
با وجود این هشدارها اما روز هشتم اردیبهشت، محسن خجسته‌مهر، مدیر‌عامل شرکت ملی نفت ایران در جریان سفر ابراهیم رئیسی به خوزستان و مراسم افتتاح پالایشگاه گاز هویزه، از آغاز عملیات اجرایی توسعه میدان نفتی سهراب به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار خبر داد.